Kto może wykonać audyt energetyczny? Uprawnienia audytora i zasady w programie Czyste Powietrze 2025

Czym jest audyt energetyczny budynku i dlaczego należy go wykonać?

Audyt energetyczny budynku to kompleksowa analiza zużycia energii i stanu technicznego budynku pod kątem efektywności energetycznej. Celem audytu jest zidentyfikowanie, gdzie powstają największe straty ciepła (np. przez ściany, dach, okna) oraz opracowanie zaleceń termomodernizacyjnych – czyli działań, które obniżą zużycie energii i koszty ogrzewania. Taki audyt kończy się raportem zawierającym propozycje usprawnień (ocieplenie, wymiana źródła ciepła, modernizacja wentylacji itp.), dzięki którym dom stanie się bardziej energooszczędny, a rachunki niższe.

Warto podkreślić, że audyt energetyczny różni się od świadectwa charakterystyki energetycznej. Świadectwo energetyczne to rodzaj “metryki” budynku – oficjalny dokument określający klasę energetyczną i wskaźniki zużycia energii, wymagany np. przy sprzedaży lub wynajmie domu. Nie zawiera jednak szczegółowego planu modernizacji, a jedynie podsumowuje obecny stan energetyczny. Natomiast audyt energetyczny jest bardziej szczegółowy i nakierowany na przyszłość – diagnozuje słabe punkty budynku i wskazuje konkretne prace termomodernizacyjne, które poprawią efektywność energetyczną. Innymi słowy, świadectwo to informacja o stanie istniejącym, a audyt to plan działania, jak ten stan poprawić.

Dlaczego warto wykonać audyt energetyczny przed modernizacją domu? Przede wszystkim, aby świadomie zaplanować termomodernizację. Audyt wskaże najbardziej opłacalne i potrzebne prace – np. czy większe zyski da ocieplenie ścian czy wymiana pieca – oraz oszacuje potencjalne oszczędności energii i kosztów po ich wykonaniu. Bez takiej analizy inwestor często działa “na oko” lub według niepełnych informacji, co może skutkować niewystarczającym efektem (np. montaż zbyt dużego kotła lub pompy ciepła do nieocieplonego domu). Audyt energetyczny budynku pozwala uniknąć błędów i upewnić się, że zainwestowane środki przyniosą realną poprawę komfortu i obniżenie rachunków.

W kontekście programu Czyste Powietrze 2025 audyt nabiera dodatkowego znaczenia. Jest to kluczowy dokument wymagany do uzyskania dofinansowania na termomodernizację domu jednorodzinnego. Bez audytu energetycznego trudno sporządzić wniosek o dotację – to właśnie na podstawie wyników audytu określa się zakres prac do dofinansowania i przewidywany efekt ekologiczny (np. redukcję zużycia energii i emisji zanieczyszczeń). Program Czyste Powietrze premiuje kompleksowe podejście do modernizacji: najpierw poprawa izolacyjności przegród i wentylacji, a następnie wymiana źródła ciepła na bardziej efektywne. Audyt porządkuje tę kolejność i zapewnia, że inwestycje rzeczywiście przyczynią się do poprawy efektywności budynku oraz jakości powietrza.

Kto może wykonać audyt energetyczny – uprawniony audytor energetyczny

Profesjonalne wykonanie audytu energetycznego wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu budownictwa, ogrzewnictwa i zagadnień związanych z charakterystyką energetyczną budynków. Nie jest to zadanie, które może wykonać przypadkowa osoba – w szczególności, jeśli audyt ma posłużyć do uzyskania dotacji. Niezbędny jest uprawniony audytor energetyczny, który posiada odpowiednie kwalifikacje i kompetencje do przeprowadzenia analizy energetycznej budynku zgodnie z obowiązującymi standardami. Poniżej wyjaśniamy, jakie wymogi formalne musi spełniać audytor oraz jak zweryfikować jego uprawnienia.

Uprawnienia i kwalifikacje – kto jest „uprawnionym audytorem energetycznym”?

W Polsce zawód audytora energetycznego jako taki nie jest osobno uregulowany ustawowo – poza kontekstem świadectw energetycznych i programów dotacyjnych. W praktyce za uprawnionego audytora energetycznego uważa się osobę, która spełnia formalne wymogi do sporządzania oficjalnych dokumentów z zakresu efektywności energetycznej budynków, przede wszystkim świadectw charakterystyki energetycznej. Zgodnie z Ustawą o charakterystyce energetycznej budynków, certyfikaty (świadectwa) mogą wystawiać wyłącznie specjaliści z odpowiednim wykształceniem technicznym (minimum inżynier) i po zdaniu egzaminu państwowego lub posiadający uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Takie osoby są następnie wpisywane do centralnego rejestru (o którym za chwilę). Wymóg ten dotyczy od 2023 r. wszystkich świadectw i – co ważne – został rozszerzony również na audyty wykonywane na potrzeby programu Czyste Powietrze.

Audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze może zatem wykonać jedynie osoba legitymująca się kwalifikacjami potwierdzonymi przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii lub odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. Innymi słowy, audytor powinien być uprawniony do sporządzania świadectw energetycznych (bo to właśnie te uprawnienia weryfikuje ministerstwo), ewentualnie dysponować uprawnieniami budowlanymi, które również dają taką możliwość. Przy wyborze wykonawcy audytu warto więc zapytać o jego kwalifikacje: wykształcenie techniczne (studia wyższe inżynierskie kierunkowe), ewentualne posiadane uprawnienia budowlane oraz doświadczenie w zakresie audytów i termomodernizacji.

Dobre praktyki wskazują także na potrzebę sprawdzenia referencji. Dobry audytor energetyczny powinien móc pochwalić się przykładami opracowanych audytów lub zadowolonymi klientami – warto poprosić o wgląd w przykładowy (anonimowy) raport z audytu energetycznego budynku podobnego typu. Pozwoli to ocenić, czy raport jest kompleksowy i zrozumiały. Ponadto wielu audytorów należy do branżowych organizacji (np. Zrzeszenie Audytorów Energetycznych). Członkostwo w takim zrzeszeniu może świadczyć o zaangażowaniu w rozwój zawodowy, jednak samo w sobie nie jest formalnym certyfikatem jakości – przynależność do stowarzyszenia audytorów nie zastępuje oficjalnych uprawnień nadanych przez ministra. Dlatego najważniejsze jest upewnienie się, że nasz audytor ma realne kwalifikacje potwierdzone ustawowo, a nie tylko kursy czy wewnętrzne certyfikaty.

W praktyce osoby wykonujące audyty energetyczne na potrzeby termomodernizacji często posiadają zarówno wiedzę teoretyczną (np. ukończone studia wyższe z zakresu budownictwa, energetyki lub inżynierii środowiska), jak i praktyczne doświadczenie budowlane. Nierzadko audytorami są inżynierowie posiadający uprawnienia budowlane lub projektanci instalacji HVAC, co pozwala im kompleksowo ocenić stan budynku i instalacji grzewczych. Taka wiedza jest niezbędna, by audyt uwzględniał wszystkie aspekty – od izolacyjności przegród, przez sprawność systemu ogrzewania i wentylacji, aż po możliwości zastosowania odnawialnych źródeł energii.

Warto tu zaznaczyć ciekawostkę: w przeciwieństwie do świadectw, samodzielne wykonanie audytu energetycznego (poza programem dotacji) nie jest formalnie zabronione – teoretycznie właściciel mógłby próbować sporządzić go sam. Jednak w ramach programu Czyste Powietrze audyt musi przygotować osoba z kwalifikacjami uznanymi przez ministerstwo, inaczej dokument nie zostanie zaakceptowany. Dlatego praktycznie audytor energetyczny lub doradca energetyczny bez odpowiednich uprawnień nie może sporządzić audytu do Czystego Powietrza. Przepisy programu jasno wymagają udziału specjalisty, co zabezpiecza przed nierzetelnymi audytami. Podsumowując: uprawniony audytor energetyczny to specjalista z wiedzą i oficjalnymi kwalifikacjami, który fachowo przeprowadzi analizę energetyczną naszego domu zgodnie z przepisami i dobrymi praktykami.

Centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków – jak zweryfikować osobę do świadectw

Skąd wiedzieć, czy wybrana osoba ma wymagane uprawnienia? Najlepszym sposobem jest sprawdzenie jej danych w Centralnym Rejestrze Charakterystyki Energetycznej Budynków. Jest to publiczna baza prowadzona przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, dostępna online (rejestrcheb.mrit.gov.pl), w której widnieją wszystkie osoby uprawnione do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku (czyli certyfikaty energetyczne). Jeśli audytor deklaruje posiadanie uprawnień, możemy wyszukać go w rejestrze po imieniu i nazwisku lub numerze uprawnień. Obecność na liście oznacza, że dana osoba spełniła wymogi ustawowe – ma odpowiednie wykształcenie, zdała egzamin państwowy (bądź posiada adekwatne uprawnienia budowlane) oraz wykupiła obowiązkowe ubezpieczenie OC. Innymi słowy, jest to osoba uprawniona do działań związanych z charakterystyką energetyczną budynków, a jej praca podlega standardom i weryfikacji ministerialnej.

Należy przy tym pamiętać, że nie każda osoba wystawiająca świadectwa zajmuje się audytami termomodernizacyjnymi, i odwrotnie – nie każdy audytor spoza programu CP ma uprawnienia do świadectw. W praktyce jednak w programie Czyste Powietrze audyty wykonują głównie osoby, które uzyskały takie uprawnienia (ponieważ program tego wymaga). Dlatego sprawdzenie audytora w centralnym rejestrze jest dobrym krokiem weryfikacyjnym. Jeśli ktoś figuruje w rejestrze, możemy mieć większą pewność co do jego kompetencji. Jeśli nie – lepiej poszukać innego fachowca, bo audyt energetyczny wykonany przez osobę bez uprawnień nie zostanie uznany w programie.

Centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków przydaje się głównie do weryfikacji specjalistów od świadectw, ale dla inwestora indywidualnego stanowi też narzędzie pośredniej oceny audytora. Dodatkowo można zwrócić się do miejscowych instytucji, np. wojewódzkiego funduszu (WFOŚiGW) lub gminnego doradcy energetycznego, którzy często dysponują listami kontaktowymi do sprawdzonych audytorów działających na danym terenie. Wreszcie, warto korzystać z poleceń – zapytać znajomych lub na lokalnych forach, czy ktoś korzystał z usług audytora energetycznego i czy był zadowolony z jakości opracowania. Po wstępnej selekcji zawsze jednak weryfikujemy uprawnienia poprzez rejestr lub żądając kopii dokumentu potwierdzającego kwalifikacje. Ta odrobina ostrożności pozwoli nam uniknąć współpracy z osobą niekompetentną, co mogłoby skutkować błędami w audycie i problemami z uzyskaniem dotacji.

Audyt energetyczny a świadectwo charakterystyki energetycznej – różnice i kiedy które wymagane

Mimo że audyt energetyczny i świadectwo charakterystyki energetycznej dotyczą podobnej dziedziny (oceny energetycznej budynku), są to dwa odrębne dokumenty o różnym przeznaczeniu. Warto znać różnice między nimi, aby wiedzieć, kiedy potrzebujemy pełnego audytu, a kiedy wystarczy świadectwo.

Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku (często nazywane po prostu świadectwem energetycznym) to formalny dokument urzędowy, który określa parametry energetyczne istniejącego budynku lub lokalu. Zawiera m.in. informacje o rocznym zapotrzebowaniu na energię użytkową (EU), końcową (EK) i pierwotną (EP) oraz wskazuje klasę energetyczną obiektu. Świadectwo jest wymagane przez prawo budowlane w określonych sytuacjach – od kwietnia 2023 r. obowiązkowo należy je sporządzić przy sprzedaży domu jednorodzinnego lub przy podpisywaniu nowej umowy najmu. Staje się ono częścią dokumentacji przekazywanej nabywcy/najemcy budynku, aby ten miał informację o energooszczędności domu (czyli jak duże będzie zużycie energii na ogrzewanie, wentylację, ciepłą wodę itp.). Świadectwo charakterystyki energetycznej nie zawiera jednak szczegółowych zaleceń modernizacyjnych – czasem podaje ogólne sugestie (np. “zaleca się docieplenie ścian”), ale nie jest to jego główną rolą. Wystawia się je na podstawie obowiązującej metodologii obliczeń i jest ważne przez 10 lat (o ile w budynku nie dokonano istotnych zmian wpływających na jego charakterystykę energetyczną).

Dla odmiany, audyt energetyczny budynku to dokument o innym charakterze. Powstaje przede wszystkim z myślą o planowaniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (stąd mówi się też “audyt termomodernizacyjny”). Audyt zawiera dogłębną analizę stanu budynku, wskazuje konkretne usprawnienia techniczne oraz ocenia ich opłacalność i wpływ na wskaźniki energetyczne. To coś w rodzaju biznesplanu dla poprawy efektywności energetycznej domu: audyt przedstawia, co należy zrobić (np. ocieplić dach 20 cm wełny, wymienić kocioł na pompę ciepła, zamontować wentylację mechaniczną z rekuperacją), ile to będzie kosztować i jakie przyniesie korzyści (np. o ile spadnie roczne zużycie energii i rachunki, jak poprawi się komfort, jak zmniejszy się emisja zanieczyszczeń). Audyt energetyczny jest wymagany przy ubieganiu się o określone formy wsparcia finansowego związane z termomodernizacją – wcześniej np. do premii termomodernizacyjnej z BGK, a obecnie w programie Czyste Powietrze (o czym szerzej w dalszej części). Nie jest natomiast wymagany przy sprzedaży lub wynajmie budynku – tutaj prawo wymaga jedynie świadectwa.

Kiedy zatem wystarczy samo świadectwo, a kiedy potrzebny jest pełny audyt? Świadectwo charakterystyki energetycznej jest konieczne w sytuacjach formalno-prawnych (sprzedaż, wynajem, oddanie nowego budynku do użytkowania). Stanowi ono również punkt odniesienia po zakończeniu modernizacji – np. po wykonaniu termomodernizacji dobrze jest sporządzić nowe świadectwo, aby potwierdzić osiągniętą poprawę (w programie Czyste Powietrze jest to wręcz obowiązkowe do rozliczenia dotacji). Świadectwo bywa również wymagane przy zgłaszaniu zakończenia inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej, aby udokumentować efekt ekologiczny.

Audyt energetyczny natomiast jest potrzebny przed rozpoczęciem poważnych inwestycji modernizacyjnych, zwłaszcza gdy chcemy uzyskać dofinansowanie. Dla przykładu: jeśli planujemy ocieplenie domu i wymianę pieca korzystając z dotacji, audyt wskaże optymalny zakres prac i posłuży jako załącznik do wniosku o dotację. Jeżeli natomiast ktoś modernizuje dom za własne środki, audyt nie jest narzucony przepisami – ale i tak warto go wykonać, by nie działać po omacku. Podsumowując, świadectwo energetyczne jest dokumentem wynikowym, wymaganym prawem przy transakcjach i do oceny stanu budynku, zaś audyt energetyczny to dokument planistyczny, niezbędny gdy chcemy świadomie przeprowadzić termomodernizację i często wymagany jako podstawa do uzyskania finansowego wsparcia. W programie Czyste Powietrze 2025 obydwa dokumenty odgrywają ważną rolę: audyt przed inwestycją (plan działań) i świadectwo po inwestycji (potwierdzenie rezultatu).

Na czym polega audyt energetyczny – zakres, pomiary i zalecenia

Audyt energetyczny budynku polega na szczegółowym przeglądzie technicznym i analizie parametrów energetycznych domu jednorodzinnego. Audytor krok po kroku bada wszystkie elementy, które wpływają na zużycie energii i straty ciepła. Proces ten można podzielić na kilka etapów:

Inwentaryzacja budynku (wizja lokalna) – audyt rozpoczyna się od zebrania dokładnych danych o budynku. Audytor odwiedza dom, dokonuje oględzin wszystkich przegród (ścian, dachu, podłogi, okien, drzwi) oraz instalacji grzewczej i wentylacyjnej. Podczas wizji lokalnej specjalista wykonuje pomiary i notatki: mierzy wymiary pomieszczeń i grubości przegród (o ile dostępne), sprawdza stan izolacji (czy np. ściany są ocieplone, a jeśli tak – jaką grubością materiału), ogląda okna i drzwi pod kątem szczelności i wieku. Często wykonywana jest dokumentacja zdjęciowa kluczowych elementów[8]. Audytor zbiera też informacje od właściciela – np. rok budowy domu, czy były przeprowadzane remonty termomodernizacyjne (docieplenia, wymiana okien), jaka jest aktualna kotłownia (rodzaj pieca, moc, rok instalacji), jak wygląda system grzewczy (grzejniki, ogrzewanie podłogowe, termostaty itp.) oraz czy dom ma wentylację naturalną czy mechaniczną. Każdy detal ma znaczenie, bo wpływa na bilans energetyczny budynku.
Pomiary i obliczenia strat ciepła – dysponując zebranymi danymi, audytor przystępuje do części obliczeniowej. Na tym etapie tworzony jest model energetyczny budynku, często przy użyciu specjalistycznego oprogramowania. Obliczane są współczynniki przenikania ciepła U dla poszczególnych przegród (ścian zewnętrznych, dachu, stropu nad piwnicą, okien itd.), z uwzględnieniem materiałów i grubości warstw. Analizowane są także mostki termiczne – miejsca o podwyższonym przewodzeniu ciepła (np. nadproża, wieńce, balkony); w razie braku dokładnych danych audytor stosuje standardowe wartości liniowych mostków cieplnych (ψ) albo dokonuje własnej oceny na podstawie oględzin. Następnie na podstawie klimatu lokalnego (strefa klimatyczna, temperatura obliczeniowa na zewnątrz, średnie sezony grzewcze) i danych o budynku obliczane jest roczne zapotrzebowanie na ciepło do ogrzania domu oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Uwzględnia się przy tym także wewnętrzne zyski ciepła (od ludzi, urządzeń) i ewentualne zyski od promieniowania słonecznego przez okna. Jeśli budynek ma wentylację grawitacyjną (naturalną), audytor ocenia straty ciepła na wentylacji (powietrze ucieka przez kominy wentylacyjne i nieszczelności). Jeśli jest wentylacja mechaniczna z rekuperatorem – uwzględnia jej sprawność odzysku ciepła.
Ocena systemu grzewczego i elektrycznego – audyt obejmuje również analizę sprawności źródeł ciepła. Audytor sprawdza, jaka jest efektywność kotła lub innego urządzenia grzewczego (np. kotła gazowego, pompy ciepła, kotła węglowego). Często korzysta z danych technicznych urządzenia lub przybliżonych sprawności zależnych od wieku i stanu. Oceniany jest system dystrybucji ciepła (czy instalacja ma odpowiednią izolację, czy grzejniki są wystarczające, czy występuje regulacja). Podobnie analizie podlega system przygotowania ciepłej wody użytkowej – zwłaszcza, jeśli jest oddzielny (np. bojler elektryczny, kolektory słoneczne). W audycie może być też uwzględnione oświetlenie i urządzenia elektryczne w domu, choć w budynkach jednorodzinnych udział energii elektrycznej w ogólnym bilansie (poza ogrzewaniem) jest relatywnie niewielki. Mimo to, kompleksowy audyt odnotowuje np. czy oświetlenie jest energooszczędne (LED), czy lodówka i inne AGD są nowoczesne – to dodatkowe informacje, które mogą pojawić się w raporcie jako ciekawostka lub rekomendacja do oszczędności.
Warianty modernizacji i rekomendacje – najważniejszym efektem pracy audytora jest opracowanie propozycji konkretnych usprawnień. Na podstawie obliczeń stanu obecnego audytor przygotowuje warianty termomodernizacji. Każdy wariant to zestaw działań, które można wdrożyć, aby poprawić parametry energetyczne budynku. Przykładowo, Wariant I może zakładać ocieplenie ścian i stropu oraz wymianę kotła na gazowy, Wariant II – pełne ocieplenie wszystkich przegród, wymianę okien i montaż pompy ciepła, Wariant III – dodatkowo instalację fotowoltaiki itd. Do każdego wariantu obliczane jest nowe zapotrzebowanie na energię po modernizacji oraz wynikające z tego oszczędności energii i kosztów. Audytor porównuje warianty pod kątem opłacalności ekonomicznej (np. liczy prosty czas zwrotu inwestycji, wskazuje który wariant jest najbardziej efektywny kosztowo) oraz pod kątem spełnienia ewentualnych wymagań (np. minimalnego % redukcji zapotrzebowania na energię).
Raport z audytu energetycznego – wszystkie zebrane informacje, obliczenia i zalecenia są następnie zebrane w spójnym dokumencie. Taki raport zwykle zaczyna się od opisu stanu istniejącego: podstawowe dane budynku (powierzchnia, kubatura, rok budowy, liczba mieszkańców), opis przegród z podaniem ich parametrów cieplnych, opis systemu ogrzewania i przygotowania ciepłej wody, aktualne zużycie energii (jeśli dostępne rachunki, bywa to porównane z obliczeniami). Następnie prezentowane są wyniki obliczeń zapotrzebowania na energię i straty ciepła w poszczególnych elementach (np. wykres lub tabela ile % ciepła ucieka przez dach, ściany, wentylację). Kluczową część stanowi opis proponowanych usprawnień – zwykle audyt zawiera zalecenia termomodernizacyjne w punktach, z wyszczególnieniem: co zrobić, jaką technologią (np. “docieplić ściany styropianem 15 cm λ=0,038”, “wymienić kocioł węglowy na pompę ciepła powietrze-woda o mocy X kW”), szacunkowy koszt każdego działania oraz efekt energetyczny (np. redukcja strat o Y%, zmniejszenie rocznego zużycia gazu o Z m³, podniesienie klasy energetycznej budynku z G do C). Często dołączony jest uproszczony kosztorys planowanych prac lub przynajmniej estymacja kosztów na podstawie średnich cen rynkowych. Na koniec audytu znajduje się podsumowanie – wskazanie najlepszego wariantu (lub zestawu działań) z uzasadnieniem, oraz ewentualne dodatkowe uwagi (np. o konieczności przeprowadzenia prac w określonej kolejności). Dobrze opracowany audyt energetyczny zawiera również szacowany efekt ekologiczny, czyli o ile zmniejszy się roczna emisja CO₂ czy pyłów po realizacji modernizacji (co bywa istotne np. dla funduszy ochrony środowiska).

Podsumowując, audyt energetyczny polega na dokładnym pomiarze i przeanalizowaniu stanu budynku oraz na opracowaniu szczegółowych zaleceń poprawy jego energooszczędności. To kompleksowy dokument termomodernizacyjny, który daje właścicielowi wiedzę: co należy zrobić, aby dom był cieplejszy zimą, chłodniejszy latem, tańszy w utrzymaniu i bardziej przyjazny środowisku.

Dane wejściowe i parametry techniczne w audycie

Jak wynika z powyższego opisu, audyt energetyczny opiera się na wielu danych technicznych dotyczących budynku. Im dokładniejsze dane, tym precyzyjniejsze wyniki audytu. Do najważniejszych danych wejściowych używanych w audycie należą:

Charakterystyka przegród budowlanych – informacje o wszystkich ścianach zewnętrznych, dachu, stropach, podłodze na gruncie, oknach, drzwiach itp. Audytor potrzebuje znać wymiary przegród (powierzchnie, grubości) oraz ich budowę (materiały warstwowe, izolacja termiczna). Na tej podstawie ustala się współczynniki przenikania ciepła U [W/m²K] dla każdej przegrody. Jeśli brak dokumentacji technicznej, audytor ocenia to na podstawie typowych rozwiązań z danego okresu budowy (np. mur z cegły pełnej 38 cm, brak ocieplenia – U ok. 1,3 W/m²K). Ważne są też parametry stolarki okiennej – rodzaj ram, pakiet szybowy, współczynnik przenikania Uw okien/drzwi (jeśli nieznany, audytor przypisuje na podstawie wieku okna: np. stare okno drewniane U≈2,5, nowoczesne trzyszybowe U≈0,9).
Mostki cieplne (ψ) – specyficzne miejsca, gdzie izolacja jest zaburzona i ciepło ucieka intensywniej (łączenia ścian z dachem, wieńce, balkony, nadproża okienne, itp.). Dane o mostkach są rzadko dostępne wprost, ale audytor powinien uwzględnić ich wpływ. Robi to poprzez przyjęcie standardowych wartości liniowych strat ciepła lub poprzez powiększenie powierzchni obliczeniowej przegród. Mostki cieplne mogą zwiększać straty nawet o kilkanaście procent, więc pominięcie ich byłoby błędem – dobry audyt uwzględnia te parametry techniczne w bilansie.
Dane klimatyczne i użytkowe – audyt zakłada pewne standardowe warunki eksploatacji budynku. Np. utrzymywana temperatura wewnątrz (zwykle 20°C w pokojach, 24°C w łazience), liczba mieszkańców (wpływa na zużycie ciepłej wody i wewnętrzne zyski ciepła), średnia temperatura zewnętrzna w sezonie grzewczym dla danej lokalizacji, długość sezonu grzewczego, wilgotność. Te założenia pozwalają stworzyć profil zużycia energii. Jeśli budynek jest używany nietypowo (np. ogrzewany tylko do 18°C albo nieogrzewany w części), audytor może to uwzględnić korygując obliczenia, ale przeważnie posługuje się normowymi wartościami zapewniającymi porównywalność wyników.
Charakterystyka systemu ogrzewania i źródła ciepła – tu kluczowe są dane o kotle lub innym urządzeniu grzewczym: jego typ (np. kocioł na ekogroszek, kocioł gazowy kondensacyjny, pompa ciepła powietrze-woda), moc nominalna, rok produkcji/instalacji, sprawność (jeśli producent podaje, albo szacowana sprawność zdegenerowana dla starszych urządzeń). Ważne jest też, czy system ma automatykę (regulatory, zawory mieszające) oraz jaki jest rodzaj odbiorników ciepła (grzejniki żeliwne, stalowe płytowe, podłogówka). Dane te wpływają np. na temperaturę wody w obiegu i straty na przesyle ciepła.
System przygotowania c.w.u. i wentylacji – audyt uwzględnia także, jak podgrzewana jest ciepła woda użytkowa (c.w.u.). Czy jest wspólny kocioł do CO i CWU, czy osobny podgrzewacz, bojler elektryczny, pompa ciepła do CWU, kolektor słoneczny? Każde z tych rozwiązań ma inną efektywność. Podobnie kwestia wentylacji: w domu z wentylacją grawitacyjną znaczna część ciepła ucieka wraz z wymianą powietrza, co audytor oblicza na podstawie kubatury i przyjętej krotności wymian. Jeśli jest rekuperacja, do bilansu wchodzi sprawność odzysku ciepła centrali wentylacyjnej.
Profil zużycia energii i obciążenia – audytor analizuje, jak dom jest używany: czy mieszkańcy przebywają w nim cały dzień (co wpływa na ciągłość ogrzewania), czy budynek jest okresowo wychładzany, jakie jest zużycie paliwa/energii z rachunków (jeśli dane są dostępne, mogą posłużyć do kalibracji modelu obliczeniowego). Dane o zużyciu energii elektrycznej mogą np. wskazać, czy oświetlenie i urządzenia stanowią istotny koszt (w domach jednorodzinnych zwykle dużo mniejszy niż ogrzewanie, ale też podlegający poprawie przez energooszczędne sprzęty).

Wszystkie te parametry techniczne stanowią podstawę do przeprowadzenia rzetelnych obliczeń. To dlatego tak ważne jest, by audytor podczas wizji lokalnej zebrał jak najwięcej informacji – im dokładniej zidentyfikuje cechy budynku i instalacji, tym trafniejsze będą późniejsze zalecenia. Również inwestor może pomóc, przygotowując np. posiadaną dokumentację (projekty, plany, świadectwa energetyczne jeśli były, zdjęcia z ocieplania budynku itp.). Dzięki temu audyt energetyczny będzie wiarygodnym i szczegółowym obrazem domu oraz modelem termomodernizacji, który faktycznie sprawdzi się w praktyce.

Audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze 2025 – wymogi i rola

Program Czyste Powietrze 2025 kładzie ogromny nacisk na potwierdzenie i osiągnięcie realnej poprawy efektywności energetycznej domów jednorodzinnych korzystających z dofinansowania. W związku z tym audyt energetyczny pełni w nim centralną rolę – jest zarówno punktem wyjścia do zaplanowania inwestycji, jak i dokumentem uzasadniającym przyznanie dotacji. W najnowszej edycji programu wprowadzono obowiązek wykonania audytu przed realizacją przedsięwzięcia oraz przedstawienia świadectwa energetycznego po zakończeniu prac, aby wykazać osiągnięty efekt. Poniżej omawiamy szczegółowo, jakie są wymogi dotyczące audytu w programie Czyste Powietrze 2025 i jak audyt wpływa na uzyskanie dofinansowania.

Kiedy audyt jest obowiązkowy i jak wpływa na dofinansowanie

Obecnie (stan na wrzesień 2025) audyt energetyczny jest obowiązkowy dla wszystkich wniosków o dotację w programie Czyste Powietrze. W praktyce oznacza to, że każdy właściciel domu jednorodzinnego, który chce skorzystać z dofinansowania na wymianę źródła ciepła czy termomodernizację przegród, musi przeprowadzić audyt energetyczny budynku. Wymóg ten wszedł w życie z dniem 31 marca 2025 r. i dotyczy wszystkich poziomów dofinansowania (podstawowego, podwyższonego i najwyższego). Wcześniej audyty były zalecane lub wymagane tylko w niektórych przypadkach (np. przy wyższych dotacjach), ale od 2025 r. stały się standardem dla każdej inwestycji w ramach programu.

Jak audyt wpływa na sam proces uzyskania dotacji? Przede wszystkim, jest on warunkiem wypłaty środków. Audyt wraz z dokumentem podsumowującym jest niezbędny przed realizacją inwestycji i musi być załączony do wniosku o dofinansowanie. Określa stan budynku i jego zapotrzebowanie na energię a zarazem określa zakres jaki trzeba wykonać by zmniejszyć zapotrzebowanie na energię na cele grzewcze budynku.

Obowiązek audytu ma ogromny wpływ na przebieg planowania inwestycji. Po pierwsze, określa on zakres prac, które zostaną dofinansowane. Składając wniosek, beneficjent opisuje planowane przedsięwzięcia (np. ocieplenie ścian 150 m² styropianem, wymiana kotła na pompę ciepła, montaż 3 okien dachowych itp.). Wszystkie te pozycje powinny wynikać z zaleceń audytu energetycznego. Fundusz zakłada, że audytor – jako niezależny ekspert – dobrał optymalny zestaw robót potrzebnych w danym budynku. Jeżeli więc wniosek o dofinansowanie pomija jakieś kluczowe zalecenie z audytu albo zawiera prace, których audyt nie przewidywał, może to wzbudzić wątpliwości w trakcie oceny merytorycznej. Zalecenia i wskazania z audytu należy wykonać 1:1, żeby uzyskać dofinansowanie – w przeciwnym razie fundusz może zakwestionować zasadność dotacji.

Po drugie, audyt wpływa na wysokość przyznanej dotacji w sposób pośredni. Co prawda same kwoty dofinansowań zależą głównie od dochodu beneficjenta i rodzaju inwestycji (np. inny maksymalny procent dla pompy ciepła, inny dla ocieplenia), ale audyt dostarcza danych do kalkulacji kosztów i efektów. W audycie znajduje się szacunkowy kosztorys poszczególnych prac, który pozwala zweryfikować, czy wnioskowana kwota dotacji nie jest zawyżona w stosunku do rzeczywistych potrzeb. Ponadto audyt energetyczny pokazuje, o ile zmniejszy się zapotrzebowanie na energię po modernizacji – a to kluczowe dla osiągnięcia celu programu, jakim jest redukcja zużycia energii i emisji zanieczyszczeń. Jeśli audyt wykaże np. spadek zapotrzebowania na energię użytkową o 50% i likwidację “kopciucha”, to można spodziewać się pełnej akceptacji zakresu i przyznania dotacji zgodnie z limitami. Gdyby jednak audyt wskazywał minimalne korzyści (np. tylko 10% oszczędności energii), fundusz mógłby mieć wątpliwości, czy dotacja jest efektywnie wykorzystana. Dlatego dobrze wykonany audyt pomaga uzasadnić maksymalny poziom dofinansowania – pokazuje, że inwestycja przyniesie znaczącą poprawę efektywności budynku.

Warto też wspomnieć o harmonogramie: program Czyste Powietrze daje beneficjentom czas na dostarczenie audytu, ale nie warto tego odkładać na ostatnią chwilę. Od 31.03.2025 r. był co prawda krótki okres przejściowy (4 miesiące), w którym dopuszczano audyt bez podpisu osoby z uprawnieniami, jednak obecnie wymagane jest pełnoprawne opracowanie audytorskie. Dla osób, które np. już w 2024 r. kupiły urządzenie grzewcze i teraz składają wniosek, również obowiązuje wykonanie audytu (chyba że fundusz indywidualnie zdecyduje inaczej w szczególnych przypadkach). Generalnie zasada jest taka: brak audytu = brak dotacji, więc każdy kto planuje skorzystać z Czystego Powietrza, powinien uwzględnić czas i koszt na przeprowadzenie audytu energetycznego.

Podsumowując, audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze 2025 jest nieodzownym elementem procesu dotacyjnego. Jego wykonanie w odpowiednim momencie (przed lub tuż po złożeniu wniosku) i rzetelne wdrożenie zaleceń stanowią podstawę do uzyskania wsparcia finansowego i późniejszego rozliczenia projektu. Dla beneficjenta audyt to gwarancja, że planowana modernizacja rzeczywiście przyniesie oczekiwane efekty – niższe zużycie energii, niższe rachunki i poprawę jakości powietrza w okolicy.

Podstawa prawna i standardy – „ustawy z dnia…” i wytyczne do wykonywania audytów

Zakres i sposób wykonywania audytów energetycznych w Polsce są określone zarówno przez przepisy prawa, jak i przez normy branżowe. Choć sam audyt energetyczny (jako dokument prywatny) nie jest osobno opisany w ustawie, to istnieją akty prawne regulujące kwestie z nim związane – głównie w kontekście termomodernizacji budynków oraz certyfikacji energetycznej.

Ważnym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów. To ona wprowadziła pojęcie audytu energetycznego jako dokumentu wymaganego do uzyskania tzw. premii termomodernizacyjnej (państwowej dopłaty do kredytu na modernizację energetyczną budynku). Ustawa ta upoważniła ministra do określenia w rozporządzeniu standardów, jakim powinien odpowiadać audyt. W ślad za tym wydano Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego (Dz.U. 2009 nr 43 poz. 346) wraz z załącznikami określającymi wzory kart audytów i algorytm oceny opłacalności. To kluczowy dokument branżowy, który stał się de facto podręcznikiem audytora – zawiera wytyczne, jakie elementy powinien zawierać audyt, jak liczyć oszczędność energii, jak oceniać opłacalność wariantów modernizacji itd. W kolejnych latach rozporządzenie to było aktualizowane (m.in. w 2015, 2020 i ostatnio Rozporządzeniem MRiT z 15 grudnia 2022 r. dostosowującym przepisy do nowych warunków technicznych). Niemniej, podstawa pozostaje ta sama: audyt energetyczny dla budynku mieszkalnego musi być opracowany zgodnie z metodyką określoną przez Ministerstwo Infrastruktury (obecnie Rozwoju i Technologii).

Co to oznacza w praktyce? Że audytor wykonując obliczenia korzysta z normowych wskaźników, np. współczynników przenikania ciepła, metod obliczania sezonowego zapotrzebowania na ciepło zgodnych z Polskimi Normami (PN-EN ISO 13790 i następnymi dotyczącymi bilansu energetycznego budynków). Stosuje też ujednolicone kryterium opłacalności inwestycji (np. policzenie wskaźnika kosztu jednostkowego uzyskania energii zaoszczędzonej wg algorytmu z rozporządzenia). Dzięki temu dwa audyty wykonane przez różnych audytorów dla tego samego budynku powinny dać zbliżone wyniki i zalecenia – istnieje wspólna podstawa metodologiczna, która gwarantuje porównywalność wyników. Dla inwestora oznacza to, że audyt energetyczny jest dokumentem wiarygodnym, opartym na oficjalnych wytycznych, a nie “wymysłem” dowolnym każdej firmy.

Drugim ważnym aktem jest wspomniana wcześniej Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków. Choć dotyczy ona głównie świadectw energetycznych, to pośrednio wpływa na audyty w programie Czyste Powietrze, ponieważ określa wymagania wobec osób sporządzających dokumenty związane z energetyką budynków. To na jej mocy audytorzy do CP muszą mieć uprawnienia (o czym pisaliśmy w sekcji o kwalifikacjach). Ponadto metodologia obliczeniowa świadectw energetycznych jest bardzo zbliżona do tej z audytów – w praktyce audytor wykonuje prawie te same obliczenia co certyfikator, tylko idzie krok dalej, symulując dodatkowe warianty modernizacji i wykonując kalkulacje ekonomiczne. Niektóre elementy audytu, np. obliczenie zapotrzebowania na energię pierwotną (EP) przed i po termomodernizacji, są wręcz wymagane przez fundusz przy rozliczeniu dotacji, bo pozwalają wykazać spełnienie celów programu (np. określony procent redukcji EP lub osiągnięcie pewnego standardu energetycznego budynku).

Oprócz aktów prawnych, istnieją też normy i wytyczne branżowe. Audytorzy korzystają z Polskich Norm dotyczących charakterystyki energetycznej budynków (np. PN-EN ISO 52016 do obliczeń zużycia energii na potrzeby ogrzewania i chłodzenia). Swoje rekomendacje opierają na aktualnych Warunkach Technicznych – np. jeśli zalecają ocieplenie ścian, to w audycie założą taką grubość izolacji, by spełnić przynajmniej obecne wymagania WT2021 (U ściany ≤ 0,20 W/m²K). Dzięki temu po modernizacji budynek będzie zgodny z nowoczesnymi standardami energooszczędności. Ponadto w środowisku audytorów funkcjonują dobre praktyki i poradniki (wydawane np. przez Zrzeszenie Audytorów Energetycznych czy Narodową Agencję Poszanowania Energii), które ułatwiają utrzymanie wysokiej jakości opracowań.

Krótko mówiąc, audytor energetyczny nie działa w próżni – jego praca jest uwarunkowana przepisami prawa i normami, co gwarantuje pewien minimalny standard takiego dokumentu. Dla inwestora zaś oznacza to, że audyt energetyczny budynku wykonany przez uprawnioną osobę według obowiązujących wytycznych będzie rzetelny i miarodajny, a ponadto spełni wymogi formalne np. programu Czyste Powietrze. Warto dopilnować, by w raporcie audytor zamieścił odniesienie do stosowanych metod (często na początku audytu jest oświadczenie, że “audyt sporządzono zgodnie z Rozporządzeniem MI z dnia…, Polską Normą … oraz Wytycznymi …”). To dodatkowe potwierdzenie profesjonalizmu opracowania.

Koszty audytu i finansowanie – ile kosztuje wykonanie audytu energetycznego

Koszt wykonania audytu energetycznego dla domu jednorodzinnego zależy od szeregu czynników – m.in. od wielkości i stopnia skomplikowania budynku, zakresu opracowania, regionu kraju oraz od samego wykonawcy. Na rynku ceny potrafią się różnić, ale można podać pewne orientacyjne widełki. Typowy audyt energetyczny budynku jednorodzinnego to wydatek rzędu kilkuset do około 1500 zł. Proste audyty (dla małych domów, z nieskomplikowanym układem, w jednej strefie grzewczej) mogą kosztować ok. 800–1000 zł. Bardziej rozbudowane obiekty, z dodatkowym lokalem czy nietypowymi rozwiązaniami technicznymi, to koszt często 1200–1500 zł. Zdarzają się też ceny wyższe, sięgające 1800–2000 zł, zwłaszcza jeśli audyt obejmuje kilka wariantów modernizacji oraz np. dodatkowe usługi (jak termowizja czy szczegółowy projekt docieplenia). Warto przy tym zaznaczyć, że na cenę wpływa region – w dużych miastach i województwach o wysokich kosztach pracy ceny audytów mogą być wyższe, podczas gdy w mniejszych miejscowościach znajdziemy oferty tańsze. Średnio jednak większość audytów domów jednorodzinnych mieści się w granicach ~1000–1500 zł**.

Od czego zależy cena audytu? Główne czynniki to: – Metraż i kubatura budynku – większy dom to więcej pomiarów i obliczeń (więcej przegród do policzenia), a także więcej możliwych usprawnień do rozważenia. Audyt dużej willi pochłonie więcej czasu pracy audytora niż audyt małego parterowego domu. – Złożoność instalacji – jeśli dom ma np. dwa systemy grzewcze (np. kocioł i kominek z płaszczem wodnym), dodatkowe źródła (kolektory, fotowoltaikę) czy skomplikowaną automatykę, to analiza będzie bardziej czasochłonna. Prosty układ (jeden kocioł, grawitacyjna wentylacja) jest szybszy do oceny. – Zakres audytu – czasem inwestor może chcieć, by audyt objął też dodatkowe scenariusze (np. porównanie kilku różnych typów pomp ciepła, analiza opłacalności fotowoltaiki, szczegółowy harmonogram prac). Im więcej elementów do przeanalizowania, tym wyższy koszt usługi. Standardowy zakres audytu do Czystego Powietrza jest jednak z góry określony wytycznymi – obejmuje całość budynku i wszystkie niezbędne warianty – więc większość ofert zakłada pełną analizę. – Termin wykonania – jeżeli potrzebujemy audytu “na cito”, niektórzy audytorzy mogą naliczyć dodatkową opłatę za przyspieszenie pracy, szczególnie jeśli mają dużo zleceń. Planowanie z wyprzedzeniem pozwoli skorzystać z normalnych stawek. – Dodatkowe koszty dojazdu – jeśli audytor musi jechać daleko poza swoją siedzibę, może doliczyć koszty podróży. Dlatego nieraz korzystniej jest wybrać kogoś lokalnego.

Dobra wiadomość jest taka, że w ramach programu Czyste Powietrze koszty audytu energetycznego (oraz późniejszego świadectwa energetycznego) są kosztami kwalifikowanymi, czyli podlegają dofinansowaniu. Program przewiduje osobną pulę dotacji na dokumentację energetyczną. Zgodnie z nowymi zasadami, można otrzymać zwrot części lub całości kosztów audytu i świadectwa, do pewnego limitu kwotowego. Przykładowo, w podstawowym poziomie dofinansowania dotacja pokryje do ~50% kosztów dokumentacji, a w najwyższym poziomie (dla najniższych dochodów) nawet do 100% kosztów, ale nie więcej niż określona kwota maksymalna. W obecnej edycji programu maksymalna dotacja na audyt i świadectwo wynosi łącznie 1600 zł (w najwyższym poziomie), przy niższych poziomach odpowiednio mniej. Dla orientacji – rozbicie na audyt i świadectwo to około 1200 zł na audyt i 400 zł na świadectwo w najwyższym progu (proporcjonalnie mniej w niższych progach). Oznacza to, że nawet jeśli zapłacimy audytorowi np. 1300 zł za opracowanie audytu energetycznego, to później możemy liczyć na refundację znaczącej części tej kwoty w ramach przyznanej dotacji. W efekcie beneficjent programu nie musi ponosić kosztu audytu w całości z własnej kieszeni.

Co ważne, aby otrzymać zwrot za audyt, trzeba go uwzględnić we wniosku o dofinansowanie jako osobną pozycję kosztową (dokumentacja energetyczna) i przedstawić opłaconą fakturę lub rachunek od audytora przy rozliczaniu projektu. Warto zachować wszystkie dokumenty finansowe związane z audytem. Jeśli audyt wykonaliśmy przed złożeniem wniosku, to do wniosku dołączamy kopię faktury; jeśli po złożeniu – dostarczamy ją do funduszu przed wypłatą środków. Program Czyste Powietrze pozwala sfinansować nie tylko same prace budowlane, ale właśnie także taką przygotowawczą analizę, doceniając jej rolę w prawidłowym przeprowadzeniu inwestycji.

Podsumowując, koszt audytu energetycznego budynku to inwestycja rzędu 1 tys. zł (plus/minus), która w dużej mierze może zostać zrekompensowana przez dotację. Nawet gdybyśmy nie uzyskali refundacji, dobrze przeprowadzony audyt i tak się opłaca – jego rekomendacje pozwolą zaoszczędzić wielokrotnie więcej na późniejszych rachunkach za ogrzewanie. W ramach programu korzyść jest podwójna: mamy dofinansowanie na same prace oraz na audyt, który te prace zaplanuje i uzasadni.

Jak przeprowadzić audyt energetyczny krok po kroku

Dla inwestora (właściciela domu) proces przeprowadzenia audytu energetycznego może wydawać się skomplikowany, zwłaszcza jeśli robi to pierwszy raz. W praktyce jednak sprowadza się on do kilku logicznych kroków – od znalezienia audytora, poprzez wizję lokalną, aż po odbiór gotowego raportu. Poniżej przedstawiamy krok po kroku, jak zlecić i przejść przez audyt energetyczny, aby cały proces przebiegł sprawnie i dał oczekiwane rezultaty.

Poszukiwanie audytora i zapytanie ofertowe – na początku musimy znaleźć kompetentną osobę lub firmę, która wykona audyt energetyczny naszego budynku. Możemy posiłkować się wspomnianym wcześniej centralnym rejestrem (szukać w nim specjalistów z naszej okolicy), listami zrzeszeń audytorów, a także po prostu ogłoszeniami w internecie. Warto zebrać kilka kontaktów i zwrócić się z pytaniem o ofertę. W zapytaniu podajemy podstawowe informacje: gdzie znajduje się dom, jaka jest jego powierzchnia/użytkowa, z czego mniej więcej jest zbudowany (rok budowy, czy ocieplony), co chcemy modernizować oraz – co ważne – że audyt ma być na potrzeby programu Czyste Powietrze. Dzięki temu potencjalny audytor od razu wie, że dokument musi spełniać konkretne wymogi (a najlepiej, jeśli ma już doświadczenie z tym programem). Na tym etapie możemy też zapytać o przybliżony koszt i termin realizacji audytu.
Weryfikacja uprawnień audytora – zanim zdecydujemy się na konkretną ofertę, sprawdźmy koniecznie kwalifikacje osoby, która ma przeprowadzić audyt. Jak opisaliśmy wyżej, warto upewnić się, czy to uprawniony audytor energetyczny (np. czy widnieje w centralnym rejestrze świadectw). Możemy poprosić go o podanie numeru uprawnień lub o przesłanie skanu dokumentu potwierdzającego uprawnienia. Profesjonalista nie powinien mieć z tym problemu – świadomość klienta w tym zakresie jest coraz większa i dobrzy audytorzy sami często chwalą się swoimi kwalifikacjami na stronach internetowych czy w ofertach. Zweryfikowanie uprawnień chroni nas przed sytuacją, w której zapłacimy za audyt, który potem okaże się nie do użytku w programie (bo wykonany przez nieuprawnioną osobę).
Wybór audytora i podpisanie umowy – po zebraniu ofert i sprawdzeniu kwalifikacji wybieramy audytora, który najlepiej spełnia nasze kryteria. Nie zawsze warto kierować się najniższą ceną – lepiej wziąć pod uwagę doświadczenie, termin realizacji oraz zakres usługi. Niektórzy audytorzy w cenie oferują np. pomoc w wypełnieniu wniosku o dotację lub dodatkowe konsultacje, co może być bardzo cenne. Gdy już podejmiemy decyzję, dobrze jest potwierdzić warunki współpracy na piśmie. Może to być oficjalna umowa o dzieło/zlecenie lub przynajmniej potwierdzenie mailowe, w którym ustalamy: zakres audytu (np. “audyt energetyczny budynku jednorodzinnego do programu CP, zgodny z Rozporządzeniem …, zawierający warianty i DPAE”), cenę i sposób płatności, termin wykonania oraz formę przekazania wyników (wydruk, PDF). Taka umowa zabezpiecza interesy obu stron i precyzuje oczekiwania.
Przygotowanie do wizji lokalnej – przed przyjazdem audytora warto się przygotować. Powinniśmy zgromadzić dokumenty, które mogą być pomocne: projekt budowlany domu (jeśli mamy), plany architektoniczne, dokumentacje techniczne instalacji, poprzednie świadectwo charakterystyki (o ile istnieje, np. z momentu budowy lub zakupu domu). Przydatne będą też informacje o materiałach: np. faktury za ocieplenie poddasza, karta techniczna pieca itp. Jeśli znamy zużycie energii lub paliwa (rachunki za ostatnie sezony grzewcze, zużycie węgla/drewna), przygotujmy te dane – audytor może je wykorzystać do lepszego skalibrowania modelu. Upewnijmy się, że audytor będzie miał dostęp do wszystkich pomieszczeń, także do strychu, piwnicy, kotłowni, garażu (tam przebiegają często instalacje). Dobrze jest zaplanować wizytę za dnia (naturalne oświetlenie ułatwia oględziny) i zarezerwować sobie na nią kilka godzin.
Wizja lokalna i inwentaryzacja – w umówionym terminie audytor przyjedzie na miejsce i rozpocznie oględziny budynku. Naszym zadaniem jest mu to umożliwić i w miarę potrzeby udzielać informacji. Audytor zwykle zaczyna od obejścia domu na zewnątrz – ocenia stan elewacji, izolacji, mostki cieplne (np. balkony, wystające elementy), spisuje wymiary i cechy przegród. Może pytać, czy ściany były docieplane (jeśli tak, to czym i kiedy), czy dach ma izolację i jaką. Wewnątrz budynku zwróci uwagę na okna (iluletnie, czy szczelne), zajrzy na strych (czy jest ocieplenie stropu/dachu), do kotłowni (spisze kocioł, pompę, ustawienia). W każdym pomieszczeniu sprawdzi rodzaj ogrzewania (grzejnik, podłogówka) i poszuka ewentualnych oznak problemów (zawilgocenia, braku izolacji). Będzie też wypytywał o tryb ogrzewania – np. czy utrzymujemy stałą temperaturę całą dobę, czy nocą obniżamy; czy ogrzewamy wszystkie pokoje czy nieużywane są chłodniejsze; jaka jest temperatura CWU ustawiona na bojlerze itd. Im więcej przekażemy informacji, tym lepiej – audytor stara się poznać “na wskroś” nasz dom i sposób, w jaki z niego korzystamy, żeby uwzględnić to w analizie. Podczas wizji audytor może robić zdjęcia (za naszą zgodą) – to standard, fotografie np. kotła z tabliczką znamionową czy ścian z zewnątrz pomogą potem przy opracowaniu raportu i mogą trafić do załączników audytu. Taka inspekcja trwa zazwyczaj od 1 do 3 godzin, zależnie od wielkości domu i liczby pytań. Po jej zakończeniu audytor powinien mieć już wszystkie potrzebne dane techniczne i notatki.
Opracowanie audytu (analiza kameralna) – kolejny etap odbywa się już po stronie audytora, bez naszego bezpośredniego udziału. Audytor wprowadza zebrane dane do programu obliczeniowego lub arkuszy kalkulacyjnych i przeprowadza opisywane wcześniej obliczenia: bilans cieplny budynku, zapotrzebowanie na energię, symulacje wariantów termomodernizacyjnych. Może to zająć od kilku dni do paru tygodni, w zależności od liczby rozpatrywanych rozwiązań i obciążenia pracą audytora. W międzyczasie, jeśli pojawią się dodatkowe wątpliwości, audytor może się z nami kontaktować z prośbą o uzupełnienie informacji (np. “czy pod podłogą parteru jest piwnica czy grunt?”, “jaki macie państwo typ okien dachowych?” itp.). Gdy wszystkie obliczenia są gotowe, audytor formułuje zalecenia i pisze raport.
Odbiór raportu z audytu – gotowy audyt energetyczny zwykle ma formę obszernego dokumentu (kilkadziesiąt stron wraz z załącznikami). Audytor przekazuje nam go w uzgodnionej formie – często jest to wydruk + wersja elektroniczna PDF. Warto umówić się na spotkanie lub rozmowę telefoniczną, podczas której audytor omówi wyniki. To ważne, by zrozumieć raport – nie wahajmy się zadawać pytań. Dobry audytor chętnie wytłumaczy, dlaczego zalecił np. 15 cm styropianu a nie 10 cm, albo czemu proponuje pompę ciepła, a nie kocioł na pellet. Może też doradzić kolejność realizacji (np. najpierw dach, potem ściany). Pamiętajmy, że to jest moment, by wyjaśnić wszelkie wątpliwości – po wdrożeniu audytu będzie on podstawą naszego wniosku o dotację.
Wykorzystanie audytu w dalszych działaniach – mając audyt w ręku, możemy przystąpić do kolejnego etapu, jakim jest złożenie wniosku o dofinansowanie (lub kontynuacja prac projektowych, jeśli np. potrzebny jest projekt instalacji). Audyt posłuży nam jako drogowskaz: na jego podstawie wypiszemy we wniosku zakres prac i wnioskowane kwoty. Sam raport (a dokładnie dokument podsumowujący audyt) dołączymy do wniosku lub dostarczymy przed wypłatą dotacji. Później, po otrzymaniu dotacji i zrealizowaniu zaleceń, będziemy jeszcze potrzebowali świadectwa energetycznego dla budynku – ale dysponując audytem, to świadectwo będzie formalnością (audytor lub inna uprawniona osoba wystawi je na podstawie danych powykonawczych).

Jak widać, proces przeprowadzenia audytu energetycznego wymaga zaangażowania z naszej strony głównie na początku (przy wyborze audytora i w trakcie wizji lokalnej). Resztę pracy wykonuje już specjalista, a my otrzymujemy rezultat w postaci raportu. Dzięki temu możemy przejść do realizacji inwestycji z pewnością, że mamy dobry plan. W ramach programu Czyste Powietrze audyt jest nie tylko formalnością, ale i realną pomocą – uporządkuje on nasze działania i zwiększy szansę, że termomodernizacja przebiegnie sprawnie i da oczekiwane efekty.

Najczęstsze błędy przy zamawianiu audytu i jak ich uniknąć

Choć przeprowadzenie audytu energetycznego brzmi jasno, w praktyce można natknąć się na pewne pułapki. Oto najczęstsze błędy, jakie popełniają inwestorzy przy zamawianiu audytu (lub w trakcie jego realizacji), oraz rady jak tych błędów uniknąć:

Wybór niekwalifikowanego wykonawcy – pokusa pójścia “po kosztach” i zlecenia audytu komuś bez wymaganych uprawnień może skończyć się poważnymi problemami. Jeśli zlecimy audyt osobie, która nie ma kwalifikacji uznawanych przez program (np. nie widnieje w ministerialnym rejestrze), to taki dokument nie zostanie zaakceptowany przez fundusz. Stracimy czas i pieniądze, a i tak będziemy musieli zrobić audyt ponownie, tym razem u uprawnionego audytora. Jak uniknąć? – Jak wspomniano, zawsze weryfikujmy uprawnienia audytora przed zleceniem pracy. Jeżeli oferta jest podejrzanie tania i osoba unika tematu swoich kwalifikacji – to sygnał ostrzegawczy.
Niepełny zakres audytu (zbyt powierzchowne podejście) – zdarza się, że inwestor zamawia tylko część usługi, np. samą ocenę opłacalności wymiany pieca, bez analizy ocieplenia budynku. Taki “wycinkowy” audyt może być tańszy, ale nie da pełnego obrazu – a w programie Czyste Powietrze i tak wymagany jest kompletny audyt całego budynku. Innym przykładem jest wykonanie audytu ograniczonego do jednego wariantu (tylko minimalny zakres prac), co nie daje perspektywy porównawczej. Jak uniknąć? – Zlecajmy od razu kompleksowy audyt energetyczny budynku. Upewnijmy się, że w ofercie audytora jest wyraźnie napisane, iż opracowanie obejmie całość budynku i wszystkie możliwe usprawnienia (od przegród, przez źródła ciepła, po OZE). W programie CP i tak musimy mieć całościowe spojrzenie, więc nie ma sensu oszczędzać na “pół-audycie”.
Brak ważnych danych technicznych – jeśli podczas wizji lokalnej nie udostępnimy audytorowi kluczowych informacji, może on przyjąć pewne dane orientacyjnie, co potem wpłynie na wyniki. Np. gdy nie wiadomo, jaka jest grubość izolacji w ścianie, audytor może założyć standardowe 5 cm styropianu – a w rzeczywistości jest 10 cm wełny. To zmienia bilans cieplny. Jak uniknąć? – Starajmy się dostarczyć audytorowi maksimum dostępnych informacji. Jeżeli posiadamy jakąkolwiek dokumentację techniczną, pokażmy ją. Jeśli czegoś nie wiemy, pozwólmy audytorowi przeprowadzić dodatkowe pomiary (np. odkrywkę izolacji na strychu). Szczerość i pełna współpraca są tu kluczowe – chcemy przecież, aby audyt był jak najdokładniejszy.
Pomijanie mostków cieplnych i detali – bywa, że mniej doświadczeni audytorzy upraszczają model budynku, pomijając niektóre trudniejsze elementy (np. mostki termiczne, wpływ wilgoci, wentylację). To może skutkować zbyt optymistycznym wynikiem – audyt wykaże duże oszczędności, które w praktyce nie w pełni się zrealizują. Jak uniknąć? – Wybierając audytora, pytajmy o metodykę i zawartość audytu. Czy uwzględnia mostki cieplne? Czy analizuje wszystkie systemy? Dobrze jest też obejrzeć przykładowy raport tego audytora (jeśli to możliwe) – zobaczymy, czy jest szczegółowy i czy zawiera np. bilans mostków, straty wentylacyjne itp. Unikajmy osób, które bagatelizują te kwestie.
Nieczytelny lub skąpy raport końcowy – czasem problem ujawnia się dopiero na końcu: dostajemy raport napisany językiem zbyt technicznym, chaotyczny, z którego trudno wyłowić konkretne wnioski. Może brakować w nim np. wyraźnego wskazania priorytetów albo kosztorysu. Jak uniknąć? – Jeszcze przed zleceniem audytu, możemy zapytać, co będzie zawierał raport i poprosić o spis treści albo fragmenty przykładowego audytu. Profesjonalny audytor jasno opisze, co dostaniemy. Po otrzymaniu raportu nie wahajmy się poprosić o dodatkowe objaśnienia, jeśli coś jest niezrozumiałe. Raport ma służyć nam, więc musi być dla nas klarowny.
Zbyt duży pośpiech – niektóre osoby chcą mieć audyt “na wczoraj” i naciskają na termin kosztem jakości. Owszem, terminy są ważne (np. gdy goni nas czas naboru wniosków), ale zbyt pospieszny audyt może być obarczony błędami. Jak uniknąć? – Planujmy działania z wyprzedzeniem. Jeżeli wiemy, że będziemy składać wniosek o dotację, poszukajmy audytora odpowiednio wcześniej. Dajmy mu te 1–2 tygodnie na spokojną analizę. Unikniemy wtedy sytuacji, że coś istotnego zostanie pominięte.

Podsumowanie jest takie: kluczem do sukcesu jest wybór odpowiedniego audytora i zapewnienie mu pełnej informacji o budynku. Jeśli zatrudnimy fachowca z kwalifikacjami, przekażemy mu komplet danych i jasno określimy nasze oczekiwania (audyt do dotacji, kompleksowy, z wariantami), to z dużym prawdopodobieństwem otrzymamy wartościowy raport. Unikniemy wtedy najczęstszych błędów, a audyt stanie się solidnym fundamentem naszej inwestycji termomodernizacyjnej.

Audyt energetyczny a dofinansowanie – co musi znaleźć się w raporcie do Czystego Powietrza

Audyt energetyczny sporządzany na potrzeby dofinansowania (czy to premii termomodernizacyjnej, czy programu Czyste Powietrze) musi spełniać pewne wymogi formalne i merytoryczne. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, odpowiedzialne za ocenę wniosków i rozliczanie dotacji, oczekują, że przedstawiony audyt dostarczy konkretnych informacji i danych liczbowych potwierdzających zasadność i efekt planowanych prac. Co zatem powinien zawierać raport z audytu energetycznego, aby sprostać wymaganiom programu Czyste Powietrze 2025?

Oto najważniejsze elementy, które muszą znaleźć się w audycie dołączonym do dokumentacji dotacyjnej:

Opis stanu istniejącego budynku – audyt musi zaczynać się od klarownej charakterystyki obecnego stanu. Powinny być tu zawarte wszystkie istotne dane: powierzchnia i kubatura budynku, liczba kondygnacji, rok budowy, technologia wykonania (materiały ścian, dachu itd.), obecność i grubość izolacji cieplnej, typ okien i drzwi, aktualny system ogrzewania (rodzaj kotła, moc, paliwo), system przygotowania c.w.u., sposób wentylacji, ewentualnie system fotowoltaiczny lub kolektory (jeśli są zainstalowane). Ten opis daje podstawę do zrozumienia, z jakiego punktu wyjściowego startujemy.
Bilans energii i wskaźniki energetyczne przed modernizacją – raport powinien przedstawić obliczone zapotrzebowanie budynku na energię w stanie wyjściowym. Najczęściej podaje się roczne zapotrzebowanie na energię użytkową EU (kWh/rok lub kWh/m²rok) na cele ogrzewania i wentylacji oraz osobno na przygotowanie c.w.u. (ciepłej wody). Na tej podstawie wyliczane jest również zapotrzebowanie na energię końcową EK (czyli uwzględniające sprawność systemu grzewczego i straty w instalacji) oraz na energię pierwotną EP (czyli uwzględniające nieodnawialną energię pierwotną zależnie od rodzaju paliwa). Te wskaźniki EP i EK są podobne do tych z świadectw energetycznych. Audyt do Czystego Powietrza powinien je zawierać, ponieważ pozwalają one funduszowi ocenić, jaki jest punkt wyjścia. Często WFOŚiGW wymaga też informacji o obecnej klasie energetycznej budynku (np. klasa G, F itd. określona na podstawie EP).
Lista zidentyfikowanych problemów energetycznych – dobrze, jeśli audyt wprost wskazuje, które elementy domu są najsłabsze. Np. “Brak ocieplenia stropu powoduje ~30% strat ciepła”, “Stary kocioł węglowy ma niską sprawność (~60%) i wysoką emisję zanieczyszczeń”, “Okna jednoszybowe generują duże straty i dyskomfort termiczny”. Taki opis stanu istniejącego z akcentem na problemy stanowi uzasadnienie dla późniejszych rekomendacji.
Proponowany zakres prac modernizacyjnych (zalecenia) – jest to kluczowa część audytu. Musi zawierać konkretne działania termomodernizacyjne, które należy wykonać, aby poprawić efektywność energetyczną budynku. Zalecenia powinny być jak najbardziej konkretne i mierzalne. Czyli np.: “Docieplenie ścian zewnętrznych styropianem grafitowym λ=0,032 o grubości 15 cm (uzyskanie U=0,18 W/m²K) na powierzchni 120 m²”, “Wymiana kotła węglowego 15 kW na powietrzną pompę ciepła o mocy 8 kW i COP sezonowym ≥3,5, wraz z modernizacją instalacji c.o.”, “Montaż 4 nawiewników okiennych dla poprawy wentylacji w pomieszczeniach sypialnych”, itd. Każde zalecenie powinno być opisane tak, by było wiadomo co i jak zrobić oraz jaki cel energetyczny ma to osiągnąć (np. obniżenie strat przez przegrody do poziomu zgodnego z WT). Audyt dofinansowany musi też wykazać, że proponowane prace są zgodne z założeniami programu – np. jeśli program nie finansuje wymiany okien dachowych, audyt może je zalecić dla efektywności, ale we wniosku te okna nie dostaną dotacji.
Warianty realizacji (jeśli wymagane) – część audytów (zwłaszcza wg rozporządzenia) przedstawia więcej niż jeden wariant modernizacji. W kontekście Czystego Powietrza nie jest konieczne mnożenie wariantów, ale jeśli audyt je zawiera, to dobrze wskazać, który wariant został wybrany do realizacji. W dokumentacji może się wtedy pojawić tzw. Dokument Podsumowujący Audyt Energetyczny (DPAE), gdzie wpisuje się parametry dla wybranego wariantu. Najważniejsze jest, by audyt jednoznacznie pokazywał zakres prac planowanych w ramach wniosku.
Obliczone efekty po modernizacji – dla pełnej przejrzystości audyt powinien przedstawić analogiczne wskaźniki po wdrożeniu zaleceń. Czyli jakie będzie zapotrzebowanie na energię użytkową EU po termomodernizacji, ile wyniesie EP i EK (często właśnie świadectwo po zakończeniu prac to potwierdzi). Ważne, aby był wyliczony procentowy spadek zapotrzebowania na energię do ogrzewania – np. “zmniejszenie EU o 55%” albo zmiana klasy energetycznej z E na B. Fundusz chce widzieć, jaki będzie efekt ekologiczny. W nowej edycji programu mówi się np. o osiąganiu maksymalnego wskaźnika EP ≤ 120 kWh/m²rok po modernizacji – audyt powinien wykazać, czy ten cel będzie spełniony. Jeśli plan przewiduje wymianę kopciucha na pompę ciepła, to audyt może również wyliczyć redukcję emisji CO₂ i pyłów (co będzie sporym atutem w ocenie efektu).
Szacunkowy koszt realizacji poszczególnych prac – audyt energetyczny dołączany do wniosku musi zawierać orientacyjne koszty inwestycji. To pozwala funduszowi ocenić, czy budżet wniosku jest racjonalny. Audytor, bazując na katalogach cen czy własnym doświadczeniu, powinien oszacować koszt np. ocieplenia ścian (np. X zł/m², razem Y zł), wymiany źródła ciepła (urządzenie + robocizna), wymiany okien (sztuka/łączna kwota) itd. Te liczby nie muszą idealnie pokrywać się z późniejszymi fakturami, ale powinny być zbliżone do realiów rynkowych. W programie 2025 wprowadzono limity kosztów – np. maksymalna dotowana cena za 1 m² ocieplenia czy za montaż pompy ciepła. Audyt powinien uwzględniać te limity – np. nie zakładać ceny 500 zł/m² ocieplenia, jeśli limit wynosi powiedzmy 200 zł/m² (w przeciwnym razie inwestor będzie musiał różnicę pokryć sam).
Inne wymagane załączniki lub informacje – fundusz może wymagać, by audyt zawierał np. oświadczenie audytora o bezstronności (że nie jest wykonawcą robót), podpis osoby z uprawnieniami wraz z numerem uprawnień (to konieczne!). Może być też potrzebne podanie w audycie tzw. wskaźnika kosztu jednostkowego uzyskanego ciepła (jedna z miar opłacalności) – to pozostałość wymogu z ustawy termomodernizacyjnej, aczkolwiek w CP nie kładzie się na to aż takiego nacisku, bardziej liczy się efekt energetyczny. Warto jednak, by audyt był kompletny według standardu rozporządzenia – wtedy na pewno spełni wszystkie oczekiwania.

Krótko mówiąc, audyt dołączany do dokumentów dofinansowania z Czystego Powietrza musi pokazać czarno na białym: skąd startujemy (stan obecny), co robimy (zakres prac) i dokąd dojdziemy (stan po modernizacji). Musi udowodnić, że dzięki dotowanym pracom budynek stanie się energooszczędny, a wydane środki publiczne przełożą się na konkretną poprawę efektywności energetycznej i redukcję emisji. Taki audyt jest fundamentem decyzji o przyznaniu dotacji oraz późniejszego rozliczenia – na jego podstawie oceniane jest, czy osiągnięto zakładane rezultaty.

Wniosek o dofinansowanie z audytem – co dołączyć i jak wypełnić

Sporządzenie audytu to jedno zadanie, a złożenie kompletnego wniosku o dotację – drugie. Trzeba te dwa elementy połączyć, tak by proces przebiegł pomyślnie. Oto praktyczna checklista, jak wykorzystać audyt przy wypełnianiu wniosku Czyste Powietrze i jakie załączniki przygotować:

Formularz wniosku – składamy go albo elektronicznie przez Portal Beneficjenta na gov.pl, albo w formie papierowej do WFOŚiGW/gminy. We wniosku podajemy standardowe dane: informacje o inwestorze (właścicielu domu), dane budynku (adres, rok budowy, powierzchnia). Następnie przechodzimy do opisu zakresu projektu. I tu wprost korzystamy z audytu: wymieniamy wszystkie prace, które planujemy, zgodnie z zaleceniami audytu. Na przykład, jeśli audyt rekomenduje ocieplenie ścian i dachu oraz wymianę kotła, to we wniosku zaznaczamy odpowiednie pola: “docieplenie przegród zewnętrznych”, “wymiana źródła ciepła na pompę ciepła” itd. W generatorze trzeba też podać parametry – np. powierzchnię docieplenia, liczbę okien do wymiany, rodzaj nowego kotła itp. Warto mieć przed sobą audyt podczas wypełniania tej części, by przepisać dane (np. metrów ocieplenia) konsekwentnie.
Kosztorys wniosku – w formularzu wpisujemy szacunkowe koszty poszczególnych działań i wyliczamy oczekiwaną kwotę dotacji. Tutaj ponownie pomocny jest audyt, bo zawiera oszacowane koszty. Można te kwoty przenieść do wniosku (ewentualnie skorygować, jeśli mamy już np. oferty od wykonawców z innymi cenami). Ważne, żeby sumaryczny koszt kwalifikowany wniosku nie przekraczał określonych limitów i żeby odpowiadał zakresowi audytu. Jeśli audyt przewidział np. 50 tys. zł na całość, a my byśmy we wniosku wpisali 100 tys., to fundusz może zapytać, skąd taka różnica. Zachowanie spójności z audytem ułatwia akceptację wniosku.
Załączniki obowiązkowe – do wniosku dołączamy wymagane dokumenty. Należą do nich m.in.:
Dokument potwierdzający własność domu – np. odpis z księgi wieczystej lub akt notarialny. To potwierdza nasze prawo do dysponowania budynkiem.
Zaświadczenie o dochodach (lub oświadczenie o dochodach) – jeśli staramy się o podwyższony lub najwyższy poziom dofinansowania, potrzebny jest dokument z urzędu gminy o dochodach gospodarstwa domowego (w przypadku podstawowego poziomu nie trzeba, wystarczy oświadczenie o nieprzekroczeniu progu).
Audyt energetyczny / dokumentacja energetyczna budynku – czyli nasz raport z audytu lub wyciąg z niego. Aktualnie program wymaga dostarczenia tak zwanego dokumentu podsumowującego audyt energetyczny (DPAE) jako załącznika do wniosku lub przed wypłatą środków. DPAE to skrótowa forma audytu (kilkustronicowy formularz), gdzie audytor wpisuje kluczowe dane: np. wskaźniki EP przed i po, zalecane prace, planowane zmiany. Taki dokument podpisuje audytor z numerem uprawnień. W praktyce, jeśli mamy pełny audyt, to audytor często sam generuje DPAE jako podsumowanie. Do wniosku można też dołączyć cały raport audytu (w formie PDF lub wydruku) – wiele funduszy tego nie wymaga na etapie składania, ale warto go mieć w pogotowiu. W niektórych województwach od razu proszą o pełny audyt jako załącznik elektroniczny.
Umowy z wykonawcami (przy zaliczce) – jeżeli planujemy skorzystać z opcji prefinansowania (zaliczki wypłacanej przed zakończeniem prac), to do wniosku trzeba dołączyć podpisane umowy z wykonawcami na poszczególne roboty. Wtedy fundusz wie, że mamy zakontraktowane prace i może wypłacić zaliczkę na ich poczet. Jeśli nie bierzemy zaliczki, umowy można dołączyć później lub nie są wymagane (zależy od trybu).

Inne załączniki – np. zgoda współwłaściciela budynku, jeśli dom ma kilku właścicieli (drugi właściciel musi wyrazić zgodę na realizację programu i zaciągnięcie dotacji). Bywa też potrzebne oświadczenie o niezaleganiu z podatkami i składkami ZUS (dla firm, ale w CP to rzadko dotyczy, bo beneficjentami są osoby fizyczne). Wszystkie wymagane dokumenty są wyszczególnione we wzorze wniosku – audyt ich nie zastępuje, jest po prostu jednym z kluczowych załączników.
Wypełnienie wniosku w generatorze – gdy mamy już dane z audytu i załączniki, czas wprowadzić wszystko do systemu. Generator wniosku (dostępny przez Profil Zaufany) prowadzi nas krokami przez kolejne sekcje. Ważne jest, by informacje były spójne. Jeśli np. audyt mówi o wymianie pieca węglowego na pompę ciepła i ociepleniu ścian, to nie możemy w formularzu pominąć ocieplenia – bo wtedy fundusz zapyta, czemu nie realizujemy zaleceń audytu w całości. Oczywiście, można z pewnych prac zrezygnować (np. audyt zaleca wymianę drzwi, ale my ich nie chcemy wymieniać), jednak musimy to logicznie uzasadnić, a najlepiej uzgodnić wcześniej z audytorem i nanieść do audytu korekty lub adnotacje. Generalnie lepiej starać się realizować wszystkie kluczowe zalecenia audytu, bo to warunkuje pełny efekt energetyczny.
Złożenie i dalsze kroki – po wypełnieniu i dołączeniu skanów załączników wysyłamy wniosek. WFOŚiGW oceni go formalnie i merytorycznie. Jeśli coś będzie niejasne lub brakujące, wezwą do uzupełnienia – np. często proszą właśnie o brakujące strony audytu, podpis audytora itp. Gdy wniosek jest kompletny, następuje podpisanie umowy o dofinansowanie i można realizować inwestycję. Pamiętajmy, że po zakończeniu prac trzeba jeszcze złożyć wniosek o płatność (rozliczenie), do którego dołączamy m.in. świadectwo energetyczne sporządzone po modernizacji, faktury za prace oraz potwierdzenie wykonania zaleceń audytu (w zasadzie świadectwo to potwierdza poprzez nowy EP, ale czasem fundusz może chcieć też oświadczenia, że zakres z audytu zrobiono). Jeśli wykonaliśmy wszystkie prace zgodnie z planem i audytem, rozliczenie powinno przejść pomyślnie.

Reasumując, audyt energetyczny jest dla nas mapą drogową przy wypełnianiu wniosku o dotację. Dzięki niemu dokładnie wiemy, co wpisać i jakie dokumenty dołączyć. Kluczowe to zachować spójność między audytem a wnioskiem oraz dopilnować, by wymagane załączniki (w tym dokument od audytora) były poprawnie przygotowane. Wtedy procedura administracyjna przebiegnie sprawniej, a my szybko otrzymamy decyzję i wsparcie finansowe na realizację wymarzonych usprawnień energetycznych domu.

Kiedy wystarczy świadectwo, a kiedy potrzebny pełny audyt?

Wielu właścicieli domów może zastanawiać się, czy w ich sytuacji muszą angażować audytora energetycznego, czy wystarczy im uzyskanie świadectwa energetycznego. Odpowiedź zależy od celu, jaki chcemy osiągnąć, oraz od wymogów prawnych bądź programów, z których korzystamy.

Świadectwo charakterystyki energetycznej – wystarczy w sytuacjach czysto formalnych związanych z obrotem nieruchomością lub zakończeniem inwestycji. Jeśli sprzedajemy dom jednorodzinny albo wynajmujemy go – prawo wymaga, by przekazać nabywcy/najemcy ważne świadectwo energetyczne. Wtedy nie potrzebujemy audytu, bo i tak nie planujemy na podstawie tego dokumentu nic ulepszać – świadectwo jest informacją dla nowego właściciela o standardzie energetycznym budynku. Również przy odbiorze nowo wybudowanego domu potrzebne jest świadectwo (wymóg odbioru budowlanego). Dodatkowo, po zakończeniu termomodernizacji, świadectwo bywa wymagane do wykazania poprawy – np. w programie Czyste Powietrze czy przy rozliczeniu ulgi termomodernizacyjnej (choć ulga nie nakazuje formalnie przedstawiania świadectwa, to posiadanie go bardzo pomaga udokumentować efekty na wypadek kontroli skarbowej). Generalnie, świadectwo energetyczne jest wystarczające zawsze wtedy, gdy potrzebujemy udokumentować stan energetyczny budynku, ale nie planujemy analizy wariantów czy optymalizacji – np. kończymy remont i chcemy mieć nową “etykietę energetyczną” budynku.

Audyt energetyczny – jest potrzebny, gdy zamierzamy podjąć decyzje inwestycyjne w celu poprawy efektywności energetycznej oraz gdy staramy się o dofinansowanie takich inwestycji. Jeśli od początku wiemy, że chcemy skorzystać z dotacji (np. Czyste Powietrze) lub premii termomodernizacyjnej, to pełny audyt energetyczny jest konieczny. Bez niego nie uzasadnimy wniosku o środki publiczne. Audyt jest także bardzo wskazany, gdy sami (bez dotacji) planujemy większą modernizację: np. wymianę systemu ogrzewania, docieplenie całego domu, wymianę okien, instalację PV – i zależy nam, by zrobić to w najlepszej kolejności i uzyskać maksymalne korzyści. Audyt wskaże, czy np. najpierw ocieplić dom, a potem dobierać pompę ciepła (zwykle tak właśnie powinno być), albo czy opłaca się dać 20 cm styropianu czy wystarczy 15 cm z punktu widzenia opłacalności.

Zdarzają się sytuacje, że inwestorzy zastanawiają się nad wykonaniem tylko świadectwa przed złożeniem wniosku o dotację, licząc że to wystarczy. Jednak w programie Czyste Powietrze samo świadectwo nie zastępuje audytu – potrzebne są oba dokumenty w odpowiednich momentach. Świadectwo przed inwestycją może co najwyżej pokazać punkt wyjścia (jak “słaby” jest dom), ale nie da planu działania. Dlatego do planowania zawsze audyt. Natomiast po wykonaniu modernizacji audyt nie jest już konieczny – wtedy rolę weryfikatora efektu przejmuje świadectwo energetyczne sporządzone dla zmodernizowanego domu (wymagane do rozliczenia dotacji).

Można uogólnić: gdy celem jest informacja – wybierz świadectwo; gdy celem jest transformacja – potrzebny audyt. Jeśli tylko chcemy znać aktualną charakterystykę energetyczną budynku (np. ciekawi nas, jaką mamy klasę energetyczną albo chcemy mieć dokument do akt), wystarczy zlecić świadectwo energetyczne (jest tańsze i szybciej się je robi). Jeśli natomiast planujemy realne kroki, by budynek stał się bardziej energooszczędny, i ewentualnie chcemy zdobyć na to wsparcie finansowe – zdecydowanie powinniśmy wykonać audyt energetyczny budynku.

Warto wspomnieć o jeszcze jednym przypadku: duże przedsiębiorstwa mają obowiązek co 4 lata wykonywać audyt energetyczny przedsiębiorstwa (to inny rodzaj audytu, obejmujący procesy w firmie), albo muszą mieć wdrożony ISO 50001. To jednak nie dotyczy właścicieli domów, a raczej przemysłu – tu audyt jest regulowany prawnie (Prawo Energetyczne), ale to odrębna sprawa.

Podsumowując, świadectwo wystarczy w obrocie nieruchomościami i do formalnego potwierdzenia parametrów budynku, a audyt jest potrzebny, kiedy chcemy ten budynek ulepszyć pod kątem energetycznym, zwłaszcza z wykorzystaniem dotacji. Często oba dokumenty się uzupełniają – audyt przed inwestycją i świadectwo po inwestycji – co widać szczególnie na przykładzie programu Czyste Powietrze 2025.

Jak wybrać audytora energetycznego – kryteria i lista kontrolna

Wybór odpowiedniego audytora energetycznego to jedna z najważniejszych decyzji na początku drogi do termomodernizacji. Od kompetencji audytora zależy jakość audytu, a co za tym idzie – trafność rekomendacji i bezproblemowe uzyskanie dotacji. Oto lista kryteriów, na które warto zwrócić uwagę wybierając specjalistę do wykonania audytu energetycznego:

Kwalifikacje formalne – upewnij się, że audytor posiada wymagane uprawnienia (wpis w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków lub odpowiednie uprawnienia budowlane). To absolutna podstawa – jak już omawialiśmy, tylko osoby uprawnione mogą robić audyty do Czystego Powietrza. Sprawdzenie rejestru MRiT lub zażądanie kopii uprawnień powinno być pierwszym krokiem. Jeśli audytor wykręca się od okazania potwierdzenia kwalifikacji – lepiej poszukać innego.
Doświadczenie w audytach domów jednorodzinnych – audyt audytowi nierówny. Ktoś może mieć doświadczenie w certyfikacji energetycznej biurowców, a niekoniecznie w audytach starych domów. Zapytajmy, ile audytów budynków mieszkalnych dana osoba wykonała, czy robiła już audyty do programu Czyste Powietrze lub premii termomodernizacyjnej. Dobrze, jeśli audytor może podać referencje od poprzednich klientów. Domy jednorodzinne mają swoją specyfikę – często niestandardowe przeróbki, dość duży wpływ nawyków mieszkańców – i doświadczony audytor będzie wiedział, na co zwracać uwagę.
Znajomość programu Czyste Powietrze – to ważne kryterium. Program stawia konkretne wymagania (np. co do formy audytu, obowiązkowych wskaźników, limitów kosztów, kolejności działań). Audytor, który już działał w tym programie, będzie wiedział jak przygotować dokument, by spełniał oczekiwania WFOŚiGW. Będzie też na bieżąco z aktualnymi zmianami regulaminu (a te, jak wiadomo, co jakiś czas się pojawiają). Można wprost zapytać: “Czy wykonywał Pan/Pani audyty energetyczne na potrzeby wniosków Czyste Powietrze?” – i poprosić o przykład liczby takich zleceń. Jeśli audytor dodatkowo orientuje się w procesie składania wniosków i rozliczeń, to duży plus – być może będzie mógł służyć radą nie tylko co do techniki, ale i formalności.
Kompleksowość oferty – przyjrzyjmy się, co zawiera usługa oferowana przez audytora. Czy jest to tylko suchy raport, czy także dodatkowe wsparcie? Niektórzy audytorzy oferują np. pomoc w wypełnieniu wniosku o dotację, przygotowanie DPAE, a nawet wsparcie przy rozliczaniu inwestycji. Część firm audytorskich współpracuje też z projektantami instalacji czy wykonawcami i może pomóc w organizacji kolejnych etapów (choć tu trzeba uważać na konflikty interesów – audytor nie powinien narzucać “swojego” wykonawcy kotła, ale może np. polecić sprawdzonych fachowców). Zwróćmy też uwagę, czy w cenie jest np. dojazd do nas (jeśli dzieli nas duża odległość).
Czas realizacji – zapytajmy, ile potrwa wykonanie audytu od momentu wizji lokalnej. Jeżeli zależy nam na czasie (np. bo chcemy złożyć wniosek w tym miesiącu), to termin może być decydujący. Bywa, że dobrzy audytorzy mają grafik wypełniony na kilka tygodni do przodu, zwłaszcza po ogłoszeniu nowych zasad dotacji (np. w kwietniu 2025, gdy audyty stały się obowiązkowe, audytorzy mieli mnóstwo zamówień). Dlatego dobrze z wyprzedzeniem umówić termin i mieć świadomość, że rzetelny audyt wymaga paru dni pracy. Jeśli ktoś obiecuje kompleksowy audyt “następnego dnia” po wizji, może budzić to podejrzenia (chyba że ma mało zleceń – co z kolei rodzi pytanie, dlaczego).
Cena a jakość – cena jest ważna, ale nie kierujmy się tylko nią. Najtańsza oferta może oznaczać “taśmowe” podejście lub braki w analizie. Z kolei najwyższa cena nie zawsze gwarantuje najlepszą jakość – może to być kwestia renomy firmy lub dodatków. Porównujmy więc oferty pod kątem stosunku zakresu usługi do ceny. Jeśli za nieco wyższą cenę ktoś oferuje np. nieograniczone konsultacje po audycie, pomoc przy wniosku i ewentualne aktualizacje audytu po wykonaniu części prac (gdyby coś się zmieniło), to może warto dopłacić. Pamiętajmy przy tym, że i tak znaczną część kosztu audytu odzyskamy z dotacji, więc różnice rzędu 100–200 zł nie powinny być decydujące. Lepiej postawić na jakość merytoryczną.
Komunikacja i podejście – już na etapie pierwszych rozmów można wyczuć, czy audytor podchodzi do nas życzliwie i cierpliwie tłumaczy zawiłości, czy raczej traktuje nas “z góry”. Audyt energetyczny to usługa doradcza – istotne jest, byśmy czuli się swobodnie zadając pytania i żeby specjalista potrafił komunikować wyniki w zrozumiały sposób. Jeśli podczas pierwszego kontaktu audytor wykazuje chęć dialogu, dopytuje o szczegóły domu, wyjaśnia co zrobi – to dobry znak. Jeśli natomiast odpowiada półsłówkami, nie tłumaczy jak pracuje, to może zwiastować późniejsze problemy ze zrozumieniem raportu.
Gdzie szukać audytora? – Podsumujmy dostępne źródła:
Centralny rejestr – można przeszukać listę osób uprawnionych w swoim województwie, a następnie poszukać ich danych kontaktowych (czasem są linki do firm).
Zrzeszenia audytorów energetycznych – np. ZAE prowadzi listę członków na stronie; są też lokalne stowarzyszenia czy fundacje związane z efektywnością energetyczną, które publikują listy audytorów (choć pamiętajmy, że członkostwo nie gwarantuje jakości, ale daje nam bazę nazwisk).
WFOŚiGW / gminy – jak wspomniano, wielu funduszy i gmin zatrudnia tzw. ekodoradców lub prowadzi listy potencjalnych wykonawców. Można zadzwonić do swojego WFOŚiGW lub punktu konsultacyjnego programu Czyste Powietrze w gminie i zapytać, czy nie mają listy audytorów działających w regionie. Często dysponują kontaktami do osób, które już robiły audyty dla beneficjentów w okolicy.
Internet (wyszukiwarki, fora) – wpisując frazy typu “audyt energetyczny Czyste Powietrze [nazwa miasta]” znajdziemy strony firm lub ogłoszenia specjalistów. Warto sprawdzić opinie (np. Google Maps, Facebook) – choć przy usługach technicznych nie zawsze jest ich dużo, każda informacja zwrotna się liczy.
Rekomendacje znajomych – najlepsza opcja to zasięgnąć języka u kogoś, kto już przeszedł tę ścieżkę. Jeśli sąsiad lub ktoś z rodziny korzystał z audytu, niech podzieli się wrażeniami i kontaktem. Bezpośrednia rekomendacja jest często bardziej wartościowa niż najlepsza reklama.

Po zebraniu kilku kandydatów można zastosować powyższą listę kontrolną: sprawdzić uprawnienia, zapytać o doświadczenie, porównać zakresy ofert i ceny, ocenić komunikację. Wybór audytora to inwestycja w dobrą diagnozę naszego domu – warto poświęcić na to trochę czasu, by potem móc z czystym sumieniem polegać na otrzymanym audycie.

Co powinien zawierać dobry, kompleksowy raport z audytu

Na koniec warto jeszcze raz podsumować, co odróżnia dobry, kompleksowy raport z audytu energetycznego od dokumentu zrobionego “po łebkach”. Oto lista elementów, które świadczą o wysokiej jakości audytu i które powinny znaleźć się w raporcie:

Szczegółowa inwentaryzacja budynku – raport jasno opisuje budynek: metraż, kubatura, układ (np. poddasze użytkowe/nieużytkowe), materiał ścian (np. pustak 30 cm + 5 cm styropian), materiał dachu (np. dachówka ceramiczna, pod nią folia i 10 cm wełny), rodzaj okien (PCV dwuszybowe sprzed 2000 r.), itd. Wszelkie przegrody budowlane są wyszczególnione z parametrami U. Jest też opis systemu grzewczego (np. kocioł na ekogroszek 15 kW z 2008 r., instalacja c.o. – grzejniki żeliwne). Taki opis może zajmować parę stron, ale świadczy o tym, że audytor niczego nie pominął.
Model obliczeniowy i bilans strat ciepła – dobry audyt prezentuje, ile energii dom potrzebuje i gdzie ją traci. Często jest to pokazane tabelarycznie lub w formie wykresu: np. straty przez dach X kWh (Y% całości), ściany Z kWh (W% całości), wentylacja T kWh (U% całości) itd. Do tego zużycie energii na c.o. i c.w.u. Osoba czytająca raport powinna móc zrozumieć, które elementy są najbardziej problematyczne. Jeśli widzimy, że np. “wentylacja 25% strat” to od razu wiadomo, że brak rekuperacji sporo nas kosztuje. Model obliczeniowy bywa też załączony jako formularze obliczeń (niekiedy audytorzy dołączają wydruki z programu – to dobrze, bo zwiększa wiarygodność).
Warianty termomodernizacji – jak wspominaliśmy, audyt często zawiera warianty. W dobrym raporcie każdy wariant ma szczegółowy opis: jakie prace obejmuje, jakie będą parametry budynku po jego realizacji (np. U ścian = 0,18, EP po modernizacji = 90 kWh/m²rok), jaki jest koszt tego wariantu i jakie oszczędności przyniesie. Może być też określony czas zwrotu nakładów. Warianty powinny być porównane ze sobą, najlepiej w formie tabeli podsumowującej. Np. Wariant I: inwestycja 40 tys. zł, oszczędność energii 50%, czas zwrotu 8 lat; Wariant II: inwestycja 60 tys., oszczędność 65%, zwrot 12 lat, itp. Dzięki temu inwestor widzi, co się bardziej opłaca, a co jest opcją “maksimum”. W kontekście dotacji zwykle wybiera się wariant pełny (bo dofinansowanie zmniejsza koszty własne), ale ta analiza jest wciąż cenna.
Dobór nowego źródła ciepła – jeżeli jednym z zaleceń jest wymiana systemu ogrzewania, audyt powinien zawierać uzasadnienie i propozycję doboru urządzenia o odpowiedniej mocy. Np. “Po dociepleniu zapotrzebowanie domu na moc grzewczą wyniesie 7 kW, dlatego zaleca się pompę ciepła 8-10 kW dla pokrycia potrzeb z zapasem na CWU” albo “Kocioł gazowy kondensacyjny 12 kW będzie wystarczający”. Dobrze, jeśli audytor uwzględnia tu lokalne uwarunkowania (np. brak gazu ziemnego – wtedy tylko pompa lub pellet, albo odwrotnie – jeśli jest gaz, to może rozważono kocioł gazowy). W obecnej edycji CP gaz nie jest dotowany, więc audyt pewnie skupi się na OZE/biomasie. Ważne, by propozycja była realna: np. jeśli budynek ma stare grzejniki, audyt może zalecić ich wymianę lub modernizację instalacji, by dostosować do pompy ciepła niskotemperaturowej. To pokazuje kompleksowość – nie tylko “wymień kocioł na pompę”, ale też “dostosuj instalację ogrzewczą”.
Harmonogram lub priorytety wdrażania – najlepsze audyty zawierają wskazówki, w jakiej kolejności wykonywać prace. Często jest to opisane opisowo: np. “Zaleca się w pierwszej kolejności wykonać ocieplenie ścian i stropu, następnie wymienić źródło ciepła, a na końcu opcjonalnie zainstalować panele fotowoltaiczne. Wymiana okien może zostać przeprowadzona na każdym etapie, ale najlepiej przed ociepleniem ścian zewnętrznych.” Taka informacja jest bardzo praktyczna dla inwestora, szczególnie jeśli planuje rozłożyć prace na etapy. Pokazuje też, że audytor myśli praktycznie, a nie tylko “wrzuca cyferki do arkusza”.
Szacunki oszczędności i efektów ekologicznych – dobry audyt mówi nie tylko, co zrobić i ile to kosztuje, ale też ile zaoszczędzimy. Powinny znaleźć się wyliczenia, np. “Roczne zużycie węgla spadnie z 3 ton do 0 (po wymianie na pompę ciepła) – unikniemy emisji ok. 6 ton CO₂ rocznie i znacznych ilości pyłów. Roczne koszty ogrzewania zmniejszą się z ~5000 zł do ~2000 zł (przy założeniu ogrzewania prądem w II taryfie).” Takie kalkulacje pomagają nam zrozumieć, jaki będzie zwrot z inwestycji i wpływ na środowisko (co też cieszy oko funduszu dotacyjnego, bo przecież chodzi o czystsze powietrze).
Przejrzystość i kompletność – na koniec oceniamy raport pod kątem formy. Czy ma spis treści, czy jest jasno podzielony na rozdziały (często analogicznie do punktów rozporządzenia: stan istniejący, propozycje usprawnień, warianty, załączniki obliczeniowe). Czy są wykresy lub tabele ułatwiające zrozumienie danych. Czy audytor podpisał się z imienia i nazwiska, podał nr uprawnień i datę sporządzenia audytu. Kompleksowy raport powinien być na tyle samodzielny, że inny audytor lub urzędnik funduszu, czytając go, zrozumie budowę i propozycje bez konieczności dopytywania.

Jeśli otrzymany audyt zawiera powyższe elementy, możemy być zadowoleni – dostaliśmy solidne opracowanie. Taki dokument to nie tylko wymagany załącznik do wniosku, ale przede wszystkim narzędzie dla nas, by mądrze przeprowadzić modernizację domu.

FAQ – najczęstsze pytania o wykonanie audytu energetycznego

Na koniec odpowiedzmy w skrócie na kilka najczęściej zadawanych pytań dotyczących audytu energetycznego:

P: Kto może wykonać audyt energetyczny mojego domu?
O: Audyt energetyczny powinien wykonać uprawniony audytor energetyczny – czyli osoba z kwalifikacjami potwierdzonymi przez Ministerstwo (wpisana do centralnego rejestru świadectw) lub z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. To gwarantuje, że audyt będzie rzetelny i uznany w programie Czyste Powietrze. Nie należy zlecać audytu osobom przypadkowym lub bez udokumentowanych kompetencji.

P: Ile trwa wykonanie audytu energetycznego?
O: Sam proces ma kilka etapów. Wizja lokalna w domu zajmuje zwykle 2–4 godziny. Następnie audytor potrzebuje czasu na wykonanie obliczeń i napisanie raportu – to może potrwać od kilku dni do około 2 tygodni, zależnie od złożoności i liczby innych zleceń. Łącznie więc od pierwszego kontaktu do otrzymania raportu zazwyczaj mija 1–3 tygodni. Warto umówić się z wyprzedzeniem, by audyt został wykonany na czas.

P: Czy audyt energetyczny jest obowiązkowy w programie Czyste Powietrze?
O: Tak, w aktualnej edycji (od 31.03.2025) audyt energetyczny domu jest obowiązkowy przed realizacją inwestycji w ramach programu. Trzeba go wykonać i dołączyć do dokumentacji dotacyjnej. Po zakończeniu prac dodatkowo wymagane jest uzyskanie świadectwa energetycznego budynku. Bez tych dokumentów fundusz nie wypłaci dofinansowania. Audyt stanowi podstawę do zaplanowania zakresu dotowanych prac i udowodnienia, że dotacja jest zasadna (przyniesie efekt energetyczny).

P: Czy audytor może też zrobić świadectwo energetyczne?
O: Zazwyczaj tak. Większość audytorów energetycznych posiada uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (to te same uprawnienia ministerialne). Dlatego często ta sama osoba może wykonać audyt przed inwestycją, a potem – już po zakończeniu prac – przygotować oficjalne świadectwo energetyczne potrzebne do rozliczenia dotacji. Warto upewnić się przy wyborze audytora, że oferuje również usługę wystawienia świadectwa (często jest to za dopłatą, ale bywa też w pakiecie). Kontynuacja współpracy z tym samym specjalistą jest wygodna, bo zna on już nasz budynek.

P: Czy audyt obejmuje stolarkę okienną i ocieplenie domu?
O: Tak, kompletny audyt energetyczny obejmuje wszystkie elementy wpływające na straty ciepła, a więc również stolarkę okienną i drzwiową oraz izolacyjność przegród. Audytor oceni stan okien (np. czy są stare nieszczelne, czy nowoczesne), uwzględni ich parametry w bilansie cieplnym i jeśli trzeba – zarekomenduje wymianę na energooszczędne. Podobnie z ociepleniem: audyt sprawdza, które przegrody są nieocieplone lub słabo ocieplone i zaleca docieplenie zgodnie z normami. Zatem audyt jak najbardziej obejmuje kwestię izolacji termicznej ścian, dachu, podłóg oraz wymiany okien/drzwi, bo to kluczowe działania termomodernizacyjne.

P: Czy audytor pomaga w złożeniu wniosku o dotację?
O: To zależy od audytora/firmy. Wielu audytorów, zwłaszcza tych specjalizujących się w obsłudze programu Czyste Powietrze, oferuje wsparcie przy wniosku – od udzielenia porad, po wręcz wypełnienie formularza za klienta. Bywa, że jest to wliczone w cenę audytu lub oferowane jako dodatkowa płatna usługa. Warto na etapie wyboru audytora zapytać, czy świadczy taką pomoc. Jeśli nie, można skorzystać z pomocy doradców energetycznych w gminie przy wypełnianiu wniosku (wiele gmin ma punkty konsultacyjne programu). Niemniej audyt sam w sobie dostarcza większości danych potrzebnych do wniosku, więc nawet bez bezpośredniej pomocy audytora powinniśmy sobie poradzić na podstawie jego raportu.

P: Czy audyt energetyczny obejmuje też np. instalacje elektryczne czy fotowoltaikę?
O: Standardowy audyt energetyczny budynku skupia się głównie na ogrzewaniu, wentylacji, ciepłej wodzie i izolacyjności cieplnej, bo to te obszary determinują zużycie energii cieplnej. Instalacja elektryczna jako taka (gniazdka, okablowanie) nie jest przedmiotem audytu – natomiast zużycie prądu przez oświetlenie i sprzęty bywa wspomniane, ale ma drugorzędne znaczenie przy bilansie ogrzewania. Jeśli chodzi o fotowoltaikę (PV), dobry audyt może wspomnieć o możliwości jej instalacji jako uzupełnienie (redukcja kosztów energii elektrycznej dla pompy ciepła itd.), ale zwykle nie prowadzi szczegółowego projektu PV. Od tego są osobne audyty OZE lub po prostu firmy fotowoltaiczne. W kontekście dotacji Czyste Powietrze, montaż PV nie jest finansowany (od tego jest program “Mój Prąd”), więc audyt może jedynie zalecić PV w sensie ogólnym dla pełnego obrazu korzyści. Instalacje wewnętrzne (elektryczna, wod-kan) nie wpływają na charakterystykę energetyczną budynku, więc audyt je pomija, chyba że w grę wchodzi np. modernizacja oświetlenia na LED – ale w domach to margines oszczędności.

P: Czy mogę sam zrobić audyt energetyczny dla swojego domu?
O: Teoretycznie prawo (poza programem dotacji) nie zabrania samodzielnego sporządzenia audytu przez właściciela – ale w praktyce jest to trudne i mało wiarygodne. Audyt wymaga specjalistycznej wiedzy z zakresu budownictwa, znajomości metod obliczeniowych i dysponowania odpowiednimi danymi. Osoba bez doświadczenia mogłaby popełnić wiele błędów. Co więcej, w programie Czyste Powietrze samodzielnie zrobiony audyt nie zostałby przyjęty, bo brakowałoby podpisu osoby uprawnionej. Lepiej więc powierzyć to fachowcowi. Można natomiast samemu zrobić pewien rachunek wstępny – np. skorzystać z prostych kalkulatorów online czy poradników – by zorientować się, jakie prace mogą być potrzebne. Ale to nie zastąpi profesjonalnego audytu.

P: Ile kosztuje audyt i czy na pewno mi się opłaci?
O: Koszt audytu dla domu to zazwyczaj ok. 1000–1500 zł (jak opisaliśmy wyżej). Dzięki dotacji można odzyskać nawet całość tej kwoty. A opłacalność? Audyt wskaże inwestycje, które nieraz obniżają rachunki o kilka tysięcy zł rocznie. Bez audytu można źle ulokować pieniądze (np. kupić za duży kocioł lub za mało ocieplenia) i nie uzyskać pełnych oszczędności. Patrząc na to w ten sposób – audyt się opłaca, bo za ułamek kosztu całej modernizacji dostajemy plan, który maksymalizuje efekty i dotację.

To tylko niektóre z pytań – jeśli macie inne wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z doradcą energetycznym lub bezpośrednio z audytorem przed zleceniem usługi. Wiedza to podstawa świadomych decyzji, a w temacie energii i ogrzewania każda decyzja przekłada się na komfort życia i stan portfela.

Adenergo – audyt energetyczny i wsparcie w dofinansowaniu (Czyste Powietrze)

Na koniec chcielibyśmy wspomnieć, jak w praktyce wygląda realizacja audytu i procesu dotacyjnego z pomocą firmy Adenergo. Jako eksperci od efektywności energetycznej budynków i doradztwa w programie Czyste Powietrze, oferujemy Państwu kompleksowe wsparcie na każdym etapie:

Profesjonalny audyt energetyczny budynku – Audytorzy Adenergo to doświadczeni specjaliści posiadający wymagane uprawnienia (wpisani do centralnego rejestru). Przyjedziemy do Państwa domu, przeprowadzimy szczegółowe pomiary i inwentaryzację energetyczną. Wskazujemy wszystkie obszary, gdzie dom traci ciepło – od dachu po fundamenty. Analizujemy aktualne źródło ciepła i jego sprawność, sprawdzamy wentylację, oceniamy stolarkę okienną. Na tej podstawie opracowujemy audyt energetyczny budynku zgodnie z obowiązującymi normami i wymogami programu. Raport od Adenergo zawiera czytelne zalecenia: jakie prace termomodernizacyjne wykonać, w jakiej kolejności i z jakim efektem. Dbamy o to, by nasze zalecenia były optymalne zarówno pod kątem energooszczędności, jak i opłacalności ekonomicznej.

Uprawniony audytor i zgodność z programem – Mamy na uwadze wszystkie aktualne zasady programu Czyste Powietrze 2025. Audyt od Adenergo będzie w pełni akceptowalny przez WFOŚiGW – zawiera wymagane wskaźniki, dokument podsumowujący audyt (DPAE), podpis uprawnionego audytora itp. Dzięki temu nie muszą się Państwo obawiać, że czegoś zabraknie lub że dokument zostanie odrzucony z powodów formalnych. Śledzimy na bieżąco zmiany regulaminu programu i dostosowujemy nasze opracowania do najnowszych wytycznych, tak aby otrzymali Państwo audyt termomodernizacyjny najwyższej jakości.

Pomoc w uzyskaniu dofinansowania – Nasza rola nie kończy się na przekazaniu raportu. Doskonale rozumiemy, że dla wielu klientów wypełnienie wniosku o dotację może być wyzwaniem. Dlatego Adenergo zapewnia wsparcie doradcze przy składaniu wniosku do programu Czyste Powietrze. Pomagamy skompletować wszystkie niezbędne załączniki (włącznie z naszym audytem energetycznym), wypełniamy z Państwem krok po kroku formularz – tak, by był spójny z audytem i spełniał wymagania formalne. Doradzamy też, jaki zakres prac zadeklarować we wniosku, aby uzyskać maksymalną możliwą dotację i efekt ekologiczny. Nasi doradcy energetyczni znają procedury WFOŚiGW, więc mogą Państwo liczyć na sprawne przeprowadzenie przez formalności.

Wskazanie sprawdzonych rozwiązań i wykonawców – Jako firma z branży efektywności energetycznej współpracujemy z siecią zaufanych partnerów. Jeśli potrzebujecie Państwo pomocy w wyborze technologii (np. rodzaju pompy ciepła, materiału izolacyjnego) – służymy wiedzą na bazie zrealizowanych projektów. Możemy zaproponować rozwiązania energooszczędne najlepiej dopasowane do Państwa budynku i budżetu. Ponadto, możemy pomóc w kontakcie z rzetelnymi wykonawcami prac termomodernizacyjnych w regionie – tak, aby cały proces od audytu, przez dotację, po realizację przebiegł bezproblemowo. Zależy nam na tym, by plan z audytu został wdrożony z sukcesem, dlatego chętnie udzielamy wsparcia merytorycznego na każdym etapie inwestycji.

Wieloletnie doświadczenie i satysfakcja klientów – Adenergo ma na koncie dziesiątki audytów energetycznych domów jednorodzinnych oraz liczne projekty zakończone uzyskaniem dotacji i poprawą efektywności budynków. Śledzimy trendy i nowe technologie w ogrzewnictwie oraz izolacjach, dzięki czemu nasze rekomendacje są nowoczesne i przyszłościowe (np. uwzględniają pompy ciepła, fotowoltaikę, rekuperację tam, gdzie ma to sens). Satysfakcja klientów jest dla nas priorytetem – cieszymy się, gdy po zakończeniu modernizacji słyszymy, że dom stał się ciepły, oszczędny i ekologiczny, a wszystkie formalności przebiegły gładko.

Decydując się na współpracę z Adenergo, otrzymują Państwo nie tylko rzetelny audyt energetyczny budynku, ale i kompleksowe wsparcie na drodze do uzyskania dofinansowania oraz realizacji inwestycji. Działamy w myśl zasady, że poprawa efektywności energetycznej to korzyść trójstronna: dla mieszkańców (niższe rachunki, większy komfort), dla środowiska (mniejsze zużycie energii i emisje – lepsza jakość powietrza), a także dla przyszłych pokoleń (trwalsze, nowocześniejsze domy). Zapraszamy do kontaktu – eksperci Adenergo chętnie odpowiedzą na Państwa pytania i pomogą uczynić Państwa dom bardziej energooszczędnym z pomocą programu Czyste Powietrze.